na podstawie dzieła można wnioskować o sposobie jego powstania (1) twórczość zamierzona, 2) proces ze źródłem w nieświadomej naturze człowieka). Ale trzeba też zbadać osobisty stosunek poety do dzieła;
dzieło symboliczne - chce powiedzieć więcej niż mówi -> nie pozwala na osiągnięcie pełni estetycznej rozkoszy. Niesymboliczne - daje harmonijną wizję doskonałości, psychologia analityczna nie da wiedzy absolutnej;
sztuka jest pięknem. Jej znaczenie = interpretacja. Nie potrzebuje sensu. Sensy pojawiają się przy stosunku psychologii do dzieła sztuki;
- wyjście poza proces twórczy pozwala mówić o sensie.
Kompleks autonomiczny:
- dzieło sztuki - to kompleks autonomiczny - wszystkie formy psychiczne, które rozwijają się początkowo nieświadomie;
może zostać postrzeżony, nie może być poddany świadomej kontroli;
- jest autonomiczny - bo niezależny od decyzji świadomości; każda postawa i popęd ma cechy kompleksu autonomicznego; powstaje, gdy aktywizacji ulega dotychczas nieświadomy rejon psychiki.
Nieświadomość zbiorowa - to sfera nieświadomej mitologii, której praobrazy są wspólnym dobrem ludzkości.
Podświadomość osobow a - całość procesów i treści psychicznych, które mogłyby zostać uświadomione, ale na skutek niemożności pogodzenia ich ze świadomością ulegają stłumieni il
Z nieświadomości zbiorowej powstają dzieła sztuki symboliczne. Z podświadomości osobowej - symptomatyczne.
Nieświadomość zbiorowa;
nie jest stłumiona, nie jest zapomniana,
nie istnieje, jest dziedziczona jako możliwość (nie ma wrodzonych wyobrażeń, są wrodzone ich możliwości).
Pierwotny zarys praobrazu można zrekonstruować na podstawie ukończonego dzieła sztuki.
Praobraz - archetyp - postać, która powraca w toku dziejów tam, gdzie pojawia się twórcza fantazja. Przede wszystkim postać mitologiczna. Rezultat doświadczeń przodków. Obraz życia psychicznego,
s. 397 w każdym z tych obrazów zawarty jest fragment ludzkiej psychologii i ludzkiego losu, fragment cierpienia i rozkoszy, które nieskoriczoną ilość razy przeżywali nasi przodkowie,
najsilniej działają ideały, które są wariantami archetypu (np. ojczyzna jako matka), s. 398 ten, kto mówi praobrazami, mówi jakby tysiącem głosów, przejmuje i porywa, a zarazem to, co opisuje, przenosi z dziedziny jednorazowości i przemijalności w sferę wiecznego bytu, los osobisty podnosi do rangi losu ludzkości, proces twórczy to nieświadome ożywienie archetypu.
2