humanistycznych sztuczność i pozorna naukowość. Model hermeneutyczny neguje też konieczność poznania pojęciowego, dążącego do stwierdzenia, czy dany sąd jest prawdziwy czy fałszywy. W ujęciu modelu hermeneutycznego bowiem życie wewnętrzne człowieka jest zawsze autentyczne i prawdziwe, bez względu na to, czy człowiek ukrywa prawdę i kłamie, czy też mówi prawdę. W modelu hermeneutycznym uznaje się po prostu. Ze poznanie pojęciowe jest względne, zrelatywizowane do czasu historycznego, w któiym się odbywa i zależne od czynników psychologicznych i społecznych. Model hermeneutyczny zazwyczaj odrzuca też naturalizm, dotyczący identyczności metod badań w nauce, i głosi pogląd antynaturalizmu, czyli pogląd, że w naukach humanistycznych i społecznych, w tym również w pedagogice, należy stosować zupełnie inne metody poznania i badania rzeczywistości, niż w naukach o naturze-przyrodzie. Model hermeneutyczny zasadniczo odwołuje się do trzech tradycji nauk humanistycznych akceptujących paradygmat redukcjonizmu
Prakseologiczny model nauk pedagogicznych
model prakseologiczny nauk pedagogicznych dąży do zwiększenia skuteczności działań pedagogicznych. Prakseologia jest zatem nauką o działaniu. Właściwym dla prakseologii przedmiotem zainteresowań Jest działanie ludzkie Głównym zadaniem prakseologii jest zaś uświadomienie, sformułowanie i systematyzacja ogólnych zaleceń dotyczących sprawności działań, w obrębie pedagogiki prakseologicznej wyodrębnia się trzy rodzaje refleksji o sprawnym działaniu pedagogicznym:
(1) Refleksję poświęconą teleologii edukacji (gr. telos - cel), która zajmuje się stanowieniem celów edukacji.
(2) Refleksję poświęconą różnym dziedzinom działalności edukacyjnej, która zajmuje się działaniem edukacyjnym.
(3) Refleksję poświęconą warunkom, od których zależy skuteczność działania i w których to działanie jest podejmowane. Ogólnie mówi się o warunkach subiektywnych, czyli podmiotowych, i o warunkach obiektywnych, czyli sytuacyjnych.