28959

• Tomasz Kuźmirski - „Uwagi nad procesem” - sprzeciw wobec kary śmierci, postulat kary równej dla wszystkich przestępców bez względu na stanowisko społeczne

kwestia reformy prawa i jego kodyfikacji - postulaty nic szły zbyt daleko (nie występowano przeciw monopolom szlachty), ale: krytyka przestarzałego systemu prawa, pieniactwa w sądach, niesprawiedliwych praw

postulowano oparcie prawa pozytywnego (obowiązującego) na prawie natury z uwzględnieniem odrębności prawa polskiego (Antoni Trębicki) postulat zwięzłości, jasności i kompletności kodeksów prawa

od początku panowania St. Aug. Poniatowskiego - myśl o dokonaniu „korektury prawa”, przede wszystkim kodyfikacji należy dokonać „korektury prawa”

•    prawo wekslowe (1775) - pierwsze prawo powszechne (obowiązujące wszystkie stany)

komisja kodyfikacyjna 1776, powołana przez sejm, Andrzej Zamoyski, Józef Wybicki (zwolennik porozumienia szlachccko-mieszczańskiego)

•    miała opracować całość polskiego prawa sądowego (ziemskiego)

•    uwzględnienie „sprawiedliwości naturalnej”, a więc prawa natury

•    brano pod uwagę postulaty oświeceniowe - racjonalność prawa, tworzenie go od nowa

Zbiór praw sądowych (Kodeks A. Zamoyskiego) - 1778; projekt

•    najwięcej zmian w zakresie prawa cywilnego (kwestia opieki i kurateli, dziedzina zobowiązań - wprowadzenie nowych zobowiązań)

•    gorzej z prawem karnym - utrzymano w dużej mierze instytucje i pojęcia feudalne

•    stosunkowo umiarkowany program reform

•    odrzucony w 1780 przez sejm, na skutek opozycji duchowieństwa (przewidywanie pewnego uniezależnienia się Kościoła w Polsce od Rzymu)

prace podjęte na nowo w okresie Sejmu Czteroletniego

•    zapowiedź nowego kodeksu w Konstytucji 3 maja

•    przygotowania do stworzenia tzw. Kodeksu Stanisława Augusta

•    dwie komisje: dla Korony i dla Litwy

•    prace nie zostały ukończone w związku z sytuacją polityczną