Symboliczny zadatek traktowany jako vadium, w zamian przedmiot traktowany jako zakład.
Strony: ojciec i narzeczony; a następnie: narzeczony i panna młoda (która potrzebowała zgodę, jeśli jej nie dostała to konsekwencjami były utrata posagu i praw spadkowych)
II część: zdawiny - realizacja zmówin: przenosiny + pokładziny, zwyczaje i ceremonia świecka, które symbolizowały zmianę sytuacji prawnej kobiety
Kościelna forma do 1563r.
- małżeństwo jako sakrament - znak wewnętrznej łaski (eliminacja wieloźeństwa), małżeństwa udzielały sobie sakramenty wzajemnie (nupturienci), równość kobiet (podniesienie kobiety do podmiotu), niepotrzebna zgoda rodziny, która nie mogła wypowiedzieć się negatywnie (tylko nupturienci decydowali)
- konsekwencje sakramentalnej formy małżeństwa:
• monogamia (precz z wieloźeństwem)
• zwalczanie form nie opartych na zgodnej woli stron (porwanie, kupno)
- poszerzenie ingerencji - błogosławieństwo po ślubie - ślub
- prawo małżeńskie domeną kościoła: w X w. Francja, XII w. Niemcy, XIII w. Polska
- powtarzanie nakazów co świadczy o nierespektowaniu
- forma od soboru 1215:
• trzykrotne zapowiedzi kościelne obu nowożeńców (czas na znalezienie przeszkód małżeńskich)
• zgodne oświadczenie woli w obliczu kapłana i z udziałem świadków
• małżeństwo tajemne - specjalna instytucja; po zawarciu małżeństwa w formie świeckiej (faktyczne pożycie+oświadczenie) należało uzupełnić ją formą kościelną; do połowy XVIw.
• ścieranie się świeckiej formy z kanoniczną - zaręczyny (za zmówiny) - ślub (za zdawiny)
• sprawa zapowiedzi szlacheckich (Polska wywalczyła w stolicy apostolskiej wywalczyła brak zapowiedzi, ponieważ nie chcieli, aby forma zawarcia ich małżeństwa była taka sama jak forma zawarcia małżeństwa u chłopstwa)