28977

• wiele redakcji rękopiśmiennych Statutów, pisane po łacinie, a następnie tłumaczone na język polski

• Syntagmata - 1488 - prywatny zbiór ustaw, zawierały po raz pierwszy wydrukowane Statuty; tłumaczenie Świętosława z Wojcicszyna

RUSKA PRAWDA XI-XII W.

•    najstarszy pomnik prawa Rusi Kijowskiej

•    zebranie rozlicznych przekazów źródłowych (ustawodawstwa książęcego)

•    dwie redakcje:

•    Krótka Prawda

•    Prawda Jarosława - powstała za panowania Jarosława Mądrego w I poł. XI w.; zbiór jego ustaw i prawo zwyczajowe

•    Prawda Jarosławiczów wydana przez synów Jarosława, na podstawie prawa zwyczajowego, ustaw książęcych oraz praktyki sądowej; wyraźne zaznaczenie feudalnego charakteru prawa (prawo-przywilej)

•    przeważają przepisy z dziedziny prawa karnego i procesu

•    Obszerna Prawda

•    nowa redakcja Krótkiej Prawdy

•    Statut Włodzimierza Monomacha z początku XII w.

•    prawo karne i proces + postanowienia z zakresu prawa zobowiązań, rodzinnego i spadkowego

•    Skrócona Prawda - wyciąg z redakcji Prawdy Obszernej z pewnymi przeróbkami, brak poważniejszej roli w praktyce sądowej; jej ukazanie świadczyło o dalszym używaniu norm zwartych w Ruskiej Prawdzie

•    prawo karne

•    legalność krwawej zemsty

•    ograniczenie prawa do stosowania wróżdy pod wpływem nacisku Kościoła

•    Krótka Prawda - krwawa zemsty w razie ciężkiego uszkodzenia ciała

•    Prawda Jarosławiczów - wykluczenie samopomocy przy dochodzeniu sporów prawnych; zakaz karania śmiercią niewolnika, który uderzy pana

•    redakcja przepisów w sposób prosty i kazuistvcznv - większe podobieństwo do źródeł praw germańskich niż do Zwierciadła Saskiego

•    niekiedy brano pod uwagę nastawienie sprawcy - umyślne zabójstwo dokonane skrycie, morderstwo popełnione jawnie w czasie kłótni czy biesiady

•    instytucja tzw. początku - pierwotna forma obrony koniecznej

•    kary pieniężne - na rzecz księcia i poszkodowanej strony

•    brak kar śmierci ani kar mutylacyjnych, najcięższe: banicją lub konfiskata mienia

•    środki dowodowe: przysięga, ordalia, naoczni świadkowie

•    prawo prywatne

•    prawa cywilne ograniczane m in. przez pochodzenie czy płeć

•    wiele uwagi poświęcono prawu zobowiązań - przepisy dot. umów, np. kupno-sprzedaż, przechowanie, pożyczka, niewola za długi

•    dużo przepisów dot. prawa spadkowego

•    dziedziczenie ustawowe i testamentowe