3685

3685



dział filozofii związany z życiem społecznym człowieka. Nauka o zasadach życia społecznego, a także filozoficzna analiza rzeczywistości społecznej.

Ogólna charakterystyka stanowisk ontologicznych

Monizm

w filozofii - pogląd, w myśl którego określony obiekt (świat, człowiek, rzeczywistość jako całość) ma naturę jednorodną, bez względu na stopień swojej złożoności. Specyficzną postać monizm u stanowi panteizm. Monizm jest też w zasadzie każdy materializm (choć czysto teoretycznie można wyobrazić sobie świat zbudowany z dwóch lub wielu indyferentnych względem siebie materii).

Dualizm

pogląd, w myśl którego określony obiekt tworzą dwa niesprowadzalne do siebie składniki. Mogą to być np. sfery duchowa i materialna albo idealna i realna w przypadku dualizmu metafizycznego (system Platona) czy dusza i ciało w przypadku dualizmu antropologicznego (chrześcijaństwo). Na sposób dualistyczny można też tłumaczyć relacje wzajemne myślenia i mowy (dualizm jest tu równoznaczny stwierdzeniu, że nie całe myślenie odbywa się w języku) lub poznawanej rzeczywistości i rzeczywiście poznawanego (nietożsamość rzeczy samej w sobie i fenomenu w filozofii I. Kanta).

Pluralizm

w filozofii pogląd, wg którego istnieją odrębne rzeczywistości (pluralizm ontologiczny), a w poznaniu wiele czynników, elementów, zasad decydujących o prawdzie lub zbliżaniu się do prawdy dotyczącej rzeczy i zjawisk (pluralizm epistemologiczny).

W teorii przyrody pluralizm był reprezentowany przez koncepcje Empedoklesa, Anaksagorasa i innych jońskich filozofów. Empedokles uważał, że istnieją cztery różne składniki świata, czyli cztery rodzaje materii: woda, powietrze, ogień i ziemia. Wg Anaksagorasa rzeczywistość ma tyle składników, ile jest odrębnych jakości. Poglądy te zostały nazwane pluralizmem infinistycznym.

W teorii bytu (ontologii) pluralizm pojawił się u takich filozofów, jak: G.W. Leibniz, J.F. Herbart, S. Kierkegaard, J. Ward. W XX w. w poglądach filozoficznych W. Jamesa, M. Schelera, neorealistów, w teoriach socjologicznych N. Hartmanna.

Wyjaśnij znaczenie terminu „ARCHE"

(Tales, Anaksymander, Anaksymenes)

Arche

jedno z podstawowych pojęć filozofii greckiej, wprowadzone jeszcze przez presokratyków (filozofowie jońscy), odpowiednik terminu zasada.

Zasada, arche, pierwsza zasada, prazasada

jedno z najdawniejszych i najistotniejszych pojęć filozoficznych, oznaczające element, grupę elementów, zjawisko (np. woda u Talesa. nieskończoność u Anaksymandra, Bóg w filozofii Ch. Wolffa, ścieranie się przeciwieństw w systemach dialektycznych G.W.F. Hegla i K. Marksa), które zgodnie z etymologią słowa zasada (i greckiego arche) znajduje się zarazem u początków i u podłoża albo pewnej wybranej sfery rzeczywistości, albo -najczęściej - wszystkiego, co jest. Pytanie o arche, jakie postawili sobie filozofowie jońscy, zapoczątkowało w VII w. p.n.e. dzieje filozofii europejskiej.

Anaksymenes z Miletu (585-525 p.n.e.)

filozof grecki. Przedstawiciel tzw. jońskiej filozofii przyrody: kontynuator myśli Anaksymandera z Miletu, był podobnie jak on autorem dzieła Peri fyzeos ("O przyrodzie" - zachował się z niego 1 fragment). Uważał, że prazasadę rzeczywistości (arche) stanowi powietrze lub tchnienie (tak jak dusza-oddech jest podstawowym elementem integrującym w przypadku człowieka). Z niego poprzez rozrzedzanie i zagęszczanie powstaje różnorodność rzeczy i zjawisk w świecie - rzadkie powietrze jest ogniem, w miarę gęstnienia przekształca się kolejno w wiatr, chmury, wodę, ziemię, kamienie itd. Wszystkie te zmiany dokonują się dzięki wiecznemu ruchowi.

Anaksymander z Miletu (610-547 p.n.e.)

filozof grecki. Przedstawiciel tzw. jońskiej filozofii przyrody, uznawany za autora pierwszego w Grecji dzieła filozoficznego: Peri fyzeos ("O przyrodzie" - zaginęło). Za prazasadę całej rzeczywistości (arche - termin wprowadzony przez Anaksymandra) uznał tzw. apeiron, czynnik nieskończony i nieokreślony, zawierający w sobie wszelkie przeciwieństwa, które wyłaniając się zeń, rozdzielając i ścierając, utworzyć miały świat przyrody; przyczyną tego procesu był odwieczny wirowy ruch prazasady.

Anaksymander dokonywał wielu obliczeń astronomicznych, konstruował też zegary słoneczne; opracował ponadto pierwszą grecką mapę ziemi i morza oraz pierwszy model świata (rodzaj planetarium).



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
144 A. Gaschi -    codziennie ma się do czynienia z ryzykiem związanym z życiem społe
Ontologid to dział filozofii zwany inaczej metafizyką lub nauką o bytacli. który stara się odpowiada
img021 w wirtualnych społecznościach pociąga za sobą porzucenie pewnych zachowań i reguł związanych
Ontologia. w filozofii, zgodnie z Lexicon Philosophomm (1613), nauka o "pierwszych zasadach i o
Droga generacja praw człowieka jest związana z rozwojem społeczno-gospodarczym Europy w XIX i na poc
byli bardzo wzruszeni, że patronem szkoły został ich przodek, człowiek związany z lokalną społecznoś
38427 Snap22 Filozofia przyrody jako nauka filozoficzna określić jako refleksję człowieka nad jego w
Problemy patologii społecznej —> pierwszy- dotyczy zjawisk związanych z życiem jednostki i określ
DSCN6585 (2) W realnym życiu społecznym wszystko jawi się jako ściśle związane ze swoim znaczeniem.
Zdjęcia 0129 Zagrożenia związane z opinią społeczną__ ■ Wielkie znaczenie dla badaczy miała analiza
społeczne i kulturalne człowieka•    Ekonomiczne podstawy życia społecznego•
Scan10203 (2) •—I •—I 1 1 1 1. 1 5. Prawo rodzinne - reguluje instytucje związane z życiem rodzinnym
ScannedImage 29 ~ 139 - byty czysto ludzkie, należąoe do innej społeczności, luźno związanej z ich s

więcej podobnych podstron