37110

Toksyczność selenu.

•    nie niezbędny dla roślin;

•    podstawia siarkę w systemach biochemicznych;

•    wbudowany do aminokwasów i bialek(selenobialka)- silna toksyczność dla organizmów

żywych;

Selen w glebach zwykle jest związanyjiuetoksyczny) i występuje w:

•    Centralna Azja;

•    Australia;

•    Ameryka Północna

Toksyczność ostra i przewlekła zwierząt i ludzi Adaptacja roślin do akumulacji.

Rośliny zaadaptowane do akumulacji Se:

•    motylkowe;

•    500 gatunków zaadaptowało się 25;

•    rośliny odporne zawierają 5000ppin'5ppni, 5ppm toksyczne dla roślin, lppm toksyczne dla zwierząt;

•    śladowe ilości Se niezbędne dla zwierząt;

•    enzym peroksydaza glutationowa zawiera 4 mole Se(metabolizm glutationu);

•    0,03pptn Se w roślinach potrzebna dla zwierząt;

•    dlugotiwale spożywanie roślin z l-5ppm powoduje zatrucie zwierząt;

•    stosunek siarki do selenu ogranicza pobieranie Se

Adaptacja roślin do obecności selenu:

•    oddzielenie siarki jako siarczanu od selenu jako selenianu i synteza analogów aminokwasów niebialkowych;

•    aminokwasy różnią się od metioniny i cysteiny i nie są włączone do syntezy białek;

•    aminokwasy zamykane w wakuolach: selenocysteina, selenometionina.

Rośliny normalne    Rośliny zaadaptowane

(rosnące w obecności Se)    (rosnące obecności Se)

Se

S

brak rozdzielenia S od Se

Synteza analogów aminokwasów

Metionina

niebialkowych

Se-metyloselenocysteina

+

Cysteina

Selenohomocysteina

Normalna synteza białek

Synteza

selenometionina

Selenocysteina

Brak oddziaływań toksycznych

1 włączanie do białek;

2.    mostki Se-Se mniej stabilne niż mostki S-S;

3.    utrata aktywności enzymów;

4.    zamieranie roślin