4. Prawo stanowione
4.1. Reguły dotyczące obowiązywania prawa stanowionego
- fex posterior derogat priori - ustawa późniejsza uchyla wcześniejszą
- Iex posterior generalis non derogat legi priori speciali - późniejsza ustawa ogólna nie uchyla wcześniejszej ustawy szczegółowej
-lex specialis derogat legi generati - ustawa szczegółowa uchyla ustawę ogólną
- Iex superior derogat legi inferiori - ustawa wyższego rzędu uchyla akt rzędu niższego
- Iex retro non agit - lex prospicit, non respicit - ustawa nie działa wstecz = ustawa patrzy w przyszłość, a nie w przeszłość
- cessante ratione tegis cessat ipsa lex -
- Iex iniusta non est lex -ustawa niesprawiedliwa nie jest ustawą
- Inter arma sileni leges - pomiędzy armatami ustawy milczą
4.2. Szczególne reguły dotyczące obowiązywania prawa karnego
- Nulia poena sine lege = nultum crimen sine lege - nie można wymierzyć kary nieprzewidzianej ustawy
- Nultum crimen sine poena -nie ma przestępstwa bez kary
4.3. Reguły dotyczące innych problemów interpretacji tekstów prawnych (prawa stanowionego)
- benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur-przyjazna dla ustaw jest taka interpretacja, która zachowuje ich zamiar/jest zgodna z intencją prawodawcy
- Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac potestatem - znajomość praw nie polega na tym, ażeby trzymać się ich stów, ale ich mocy
- in legibus magis simplicitas quam difftcullas placet - w ustawach bardziej podoba się prostota jak złożoność
- consuetudo est optima tegum inlerpres - zwyczaj jest najlepszym interpretatorem ustawy
- ubi lex non distinquit, nec nos distinguere debemus - lege non distunguente nec noslrum es distinguere - tam gdzie ustawa nie rozróżnia nie powinniśmy wprowadzać rozróżnień
4.4. Zwroty określające przepisy ustawy z uwagi na sankcję ich naruszenia
- Iex imperfecta - ustawa niedoskonała
- Iex minus quam perfecta - ustawa mniej jak doskonała
- Iex perfecta - ustawa doskonała
- Iex plus quam perfecta - ustawa więcej jak doskonała