• w praktyce działa prawo precedensowe,
• ETS miał ogromny wkład w integrację europejską, poprzez interpretację Traktatów, formułowanie zasad prawa wspólnotowego, a czasem nawet „tworzenie" nowych kompetencji WE.
2. Zasady prawne:
• zasady prawa wspólnotowego,
• zasady prawa międzynarodowego,
• zasady wspólne dla systemów prawnych państw członkowskich
• prawa podstawowe.
Zasady prawa wspólnotowego
1. Powierzenia kompetencji podział kompetencji
2. Pomocniczości (subsydiarności) i proporcjonalności (jako jedyna jest wprost wymieniona w Traktatach i nie pochodzi z orzecznictwa ETS).
3. Lojalnej współpracy.
4. Równowagi instytucjonalnej.
5. Autonomii instytucjonalnej (państw).
6. Prymatu prawa wspólnotowego.
7. Niedyskryminacji.
8. Wzajemnego uznania (standardów).
Ad. 1 „Wspólnota działa w granicach kompetencji powierzonych jej niniejszym Traktatem oraz celów w nim wyznaczonych." (art. 5 TWE)
• Brak jakiegokolwiek innej ogólnej wskazówki dotyczącej podziału kompetencji.
• Jakie kompetencje ma Wspólnota? Są ich 3 rodzaje:
- szczegółowe (poszczególne artykuły),
- dodatkowe (art. 308 TWE),
- dorozumiane (dzięki orzecznictwu ETS).
Jak Wspólnota I PCz dzielą się kompetencjami?
Są 3 możliwe warianty:
1. Zastrzeżone dla PCz. a Wspólnota może wspierać (np. edukacja).
2. Dzielone między Wspólnotę a PCz. Znów 3 możliwości:
- Wspólnota nie wykonuje kompetencji,
- kompetencje Wspólnoty i PCz są konkurencyjne.
- całość kompetencji wykonuje Wspólnota.
3. Kompetencje wyłączne Wspólnoty. Tylko w dwóch dziedzinach:
- polityka handlowa,
- ochrona biologicznych zasobów morskich.
Ad. 2 „W dziedzinach, które nie należą do jej kompetencji wyłącznej. Wspólnota podejmuje działania, zgodnie z zasadą pomocniczości, tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele proponowanych działań nie mogą być osiągnięte w sposób wystarczający przez Państwa Członkowskie, natomiast z uwagi na rozmiary lub skutki proponowanych działań możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Wspólnoty." (art. 5 TWE)
To samo w uproszczeniu: decyzje powinny być podejmowana jak najbliżej obywatela.
Zasada pomocniczości jako jedyna jest wprost wymieniona w Traktatach i nie pochodzi z orzecznictwa ETS.
„Państwa Członkowskie podejmują wszelkie właściwe środki ogólne lub szczególne w celu zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z niniejszego Traktatu lub z działań instytucji Wspólnoty. Ułatwiają one Wspólnocie wypełnianie jej zadań.
Powstrzymują się one od podejmowania wszelkich środków, które mogłyby zagrozić urzeczywistnieniu celów niniejszego Traktatu."
(art. 10 TWE)
Ad. 4
1. Każda instytucja może działać tylko na podstawie upoważnienia zawartego w Traktatach.
2. Żadna instytucja nie może zastępować innej w jej obowiązkach.
3. Każda instytucja może swobodnie określać swój wewnętrzny regulamin ETS rozciągnął także na instytucje zasadę lojalnej współpracy.