Sarkofag z San Ambrogio w Mediolanie, koniec IV w
- w szczycie monogram XP
- symbolika - monogram Chrystusa IX lub XP stał się symbolem Konstantyna
Sarkofag książęcy z Corona Trinmfale i chrystogramem IX. Konstantynopol. V w
Sarkofag blskniła Teodozjiisza z, Rawenny, VI wiek -symbolika w??, narracyjność -płytki relief
Architektura prowincji zachodniej w IV wieku
-miasto bardzo dobrze położone, z rezydencją cesarską
-teren działalności św. Ambrożego, który miał wielką siłę oddziaływania, wywierał wpływ na uprzywilejowanie chrześcijaństwa (usunięcie Boginii Wiktorii z senatu). Pozostawał w bliskim związku z Teodozjuszem Wielkim (dochodziło do konfliktów na tle liberalnej polityki wobec pogan). Za jego czasów zaszedł pierwszy objaw ukorzenia się cesarza przed władzą kościelną - bez insygniów władzy wszedł do kościoła pokutować.
Fundacje na tle Mediolanu:
1. Kościół San Lorenzo (św. Wawrzyńca) w Mediolanie, 352 -375
- plan tetrakonchosu (trzy połączone apsydy), obejście dwupoziomowe, w punktach styku apsyd wzniesiono wieżę, eksedry w miejscach apsyd, wrażeniowa kratownica
2. Bazylika San Nazaro - pierwotnie - bazylika śś. Apostołów (Basilica Apostolonim), początek 380 roku/386rok
- kościół halowy, na planie krzyża, a tri um, eksedry, ołtarz na skrzyżowaniu ramion
3. Bazylika Nova Iręwir
1. Aula Regia w Trewirze ok. 350 r.
2. Bazylika bliźnia w Trewirze
- przykład kompleksu biskupiego łączący w jednym miejscu pomieszczenia o różnym znaczeniu liturgicznym
- dwa bliźniacze zespoły - bazylika północna i bazylika południowa
- obiekt nie zachował się
- sala trójnawowa, pomiędzy bazylikami baptysterium
- ślady systemu grzewczego- hipokaustum
Przełom w sztuce wczesnochrześcijańskiej
- śmierć Teodozjusza
- podział Imperium Roman um między Arkadiusza (wschodnie) i Honoriusza (zachodnie) -395 rok (Misorium Teodozjusza Wielkiego 379 rok)
- cesarstwo zachodnie upada, po Honoriuszu władzę obejmuje Walentynian III, którego zamordowano, potem Romulus Augustulus - ostatni cesarz. Cesarstwo umiera wraz z najazdem barbarzyńców
- Bizancjum pozostaje ocalałą częścią Impreium Romanum, i jest nią do końca, późniejsi cesarze na zachodzie nazywani będą uzurpatorami
2