38362

14. GEOPOLITYKA

Została stworzona przez geografów. Geografia polityczna zajmuje się przestrzennym rozmieszczeniem bytów politycznych, natomiast geopolityka zajmuje się czymś innym - według Moczulskiego geopolityka jest to potęga w czasie i przestrzeni. Przedmiotem badali geopolityki jest więc: 1) potęga, mocarstwo, imperium. 2) czas, 3) przestrzeli.

Imperium w dzisiejszym rozumieniu to kraj. który może wywierać nacisk, zmuszać do pewnych działali innych, ze względu na potencjał nuklearny. To przewaga militarna nad rywalami. Może być to również potęga gospodarcza czy kulturowa. Wyróżniamy: supermocarstwa, mocarstwa kontynentalne, mocarstwa subkontynentalne. paiistwa suwereime. państwa znajdujące się w strefie wpływów, terytoria zależne (kolonie), państwa upadłe (np. Somalia).

Rudolf KjHlen w 1916 roku wymyślił nazwę geopolityka. Był socjaldarwinistą - jest to prymitywizm myślenia politycznego.

Friedrich Ratzd jest autorem i propagatorem kilku terminów geopolitycznych: 1) przestrzeń życiowa. 2) mocarstwo morskie, 3) mocarstwo lądowe.

llalford Mach ind er jest autorem kilku koncepcji geopolitycznych, a więc takich, które dotyczą sposobu rozumienia świata. Podzielił świat na 3 części - 1) strefę zewnętrzną, znajdującą się poza dziejami, 2) strefę wewnętrzną, tą, którą opisuje lustoria. 3) Heartland- serce świata, ziemi, obszary słabo zaludnione, tmdnotam przeżyć. Kiedy rozszerza się obszar serca świata, to daje impuls to gwałtownych zmian. W 1924 roku sformułował koncepcję, że potęga serca świata może zostać zrównoważona z potęgą znajdującą się wokół basenu Morza Północnego.

Karl Hausenhoffer stworzył koncepcję opierającą się na przestrzeni życiowej, która musi mieć nakreślone granice. Stworzył pojęcie volks grenze, czyli granice ludu. który potrzebuje przestrzeni życiowej; powinny być zbieżne ze staat grenze, z granicami państwowymi, gdyż państwo musi zapewniać bezpieczeństwa ludowi. Druga jego koncepcja wiąże się z podziałem świata na strefy wpływów. Istnieją naturalne granice ekspansji paiistwa. Kolejna koncepcja podtrzymywała jedynie Hitlera w jego planach.

Albrecht Thayer Machan. Według niego istnieje 6 czynników, które umożliwiają stworzenie mocarstwa morskiego: 1) dostęp do oceanów i otwartych mórz. 2) długość wybrzeża. 3) konfiguracja wybrzeża, 4) liczebność narodu. 5) charakter narodowy. 6) wola i zdecydowanie rządu. Morze nie ma granic, można się przez nie komunikować z całym światem.

Nicolas Spykenian stworzył koncepcję rimlandu- obszaru rzemieniowego Heartlandn. ma powstrzymać Hearthland przed rozprzestrzenianiem.

Przełom nastąpił 4 października 1957 - Rosjanie wystrzelili w przestrzeń Sputnika. Ja jestem w stanie zniszczyć ciebie w 30 sekund, ale ty mnie też. Gabinet JFK wymyślił doktrynę MAD - Mutualy Assured Destruction (Wzajemne Gwarantowane Zniszczenie).

Brzeziński i Kisinger byli propagatorami nowej strategii geopolitycznej, w zakresie praw człowieka.

Za czasów Solidarności doszło do swoistego przewrotu. Poddam imperium przechodzą do roli obywateli.

Po rozpadzie ZSRR świat przestał być dwubiegunowy i został jednobiegunowy. Zostało to zakwestionowane 11 września 2001 roku, od tego wydarzenia uważa się, że świat stał się wielobiegunowy. Geopolityka to złożona sztuka, umiejętność grania na różnych płaszczyznach, nie tylko mocną ręką, ale także miękkim sercem. To umiejętność gróźb i negocjacji.