38478

może działać głębiej i wypływać do góry Najbardziej widocznym objawem erozji podlodowcowej opaitej na działaniu wody są jeziora rynnowe - tj. długie, wąskie jeziora o głębokości do kilkunastu metrów. Działalność twórcza: Największe nagromadzenie materiału skalnego w lodowcu jest w części bizeżnej. Morena boczna powstaje na brzegach jęzora lodowego Morena środkowa powstaje gdy spotkają się dwa jęzory lodowcowe. Morena czołowa tworzy się u czoła lądolodu, w miejscu, gdzie lądolód zatrzymał się na pewien okres czasu. Na czole jest największe nagromadzenie okruchów bardziej zaokrąglonych, (np. Wieżyca ). Sandry (pola piaszczyste) na przedpolu lądolodu może się utworzyć materiał piaszczysty -zandry. Morena denna składa się z dwóclr poziomów:- morena dolna (zw. właściwą) zbudowana z glin morenowych.- morena górna (zw. ablacyjną) zbudowana z mat bardziej piaszczystego z głazami o ostrych krawędziach. Bruk morenowy który powstaje poprzez wymy-wanie piasków pozostają tylko grube kamienie. Krv glacialnc - zsuwający się lądolód czasami wyrywa z podłoża bloki skalne i osadza w morenie.Lądolód nawiedził Polskę 3 -krotnie 1.5 - 2 milionów lat temu.Dlatego wyróżniamy 3 epoki lodowcowe: 1 Zlodowacenie Karpackie (Południowo Polskie) sięgnęło Karpat(I glacjal)(do 400m.) 2. Zlodowacenie środkowo polskie 3 Zlodowacenie północno polskie (bałtyckie) Przyczyny zlodowaceń: 1 .Hipotezy astronomiczne - wiążą zmiany klimatyczne na Ziemi ze zmianami ilości ciepła otrzymywanymi przez glob Ziemski w wyniku zmian ułożenia globu względem Słońca. 2 Hipotezy solanie - zmiany natężenia promieniowania słonecznego. 3 Hipotezy topograficzne - zmiany temperatury w efekcie ruchów górotwórczych. 1 Hipotezy atmosferyczne - zwiększenie ilości cząsteczek mineralnych w^r powietrzu (np. pyły wulkaniczne) 5.Hipotezy kosmiczne - układ słoneczny przeszedł przez chmury gwiezdne i nastąpiło oziębienie klimatu. WŁASNOŚCI HYDROGEOLOGICZNE SKAL 1. Porowatość: a) Inleigtanułania (Zależy od: jednorodności uziamienia. od kształtu ziani. od sposobu ułożenia ziarn. od stopnia scementowania. b> Szczelinowatość (im bardziej rozwarta szczelina tym więcej wody przepływa) c) krasowatość (zależy od grot krasowych). 2. Wodoclrłonność W=V/V (obj.porów w skale/obj.całej skały) 3. Odsączalność ^=V₀/V (obj.wody odsączonej/ ) 4. Przepuszczalność - rządzi prędkością i ilością wody przepływającej w jednostce czasu. Zależy od: por owatości, średnicy ziarna, lepkości i temp. wody. Q=F*v. Przepływ wody podzienmej Q=F*k*i(powierzcluiia*wsp.filtracji*spadek hydrauliczny) PRAWO DORCY v=k*i. Wsp. filtracji: żwiry?^10 ^:. piaski 10'²-10\ pyły 10 MO"*. gliny 10"⁴- 10'⁷. iły X10'⁷ FIZYCZNE WŁASNOŚCI WÓD PODZIEMNYCH: 1 Temperatura (0.8-1 m -wahania dobowe; 5-8m -wah. sezonowe; 15-20rn. wah. roczne) 2. Przezroczystość 3. Smak 4. Zapach 5. Barwa 6. Przewód, elekt. 7. Radoczynność CHEMIZM WÓD PODZIEMNYCH 1 Obecność gazów: CO:, 0_:, CH₄. 2. Obecnoś subst. jonowej 3. ObeciL subst. koloidalnych. Mineralizacja wody podziemnej - ilościowym wyrazem mineralizacji jest tzw. Ogóhia mineralizacja(tzw. sucha pozostałość) - jest to osad jaki pozostaje po odparowaniu wody w temp. 105°C. W związku z tym dzielimy na: a) wody normalne lub słodkie - poniżej 0.5g/litr suchej pozostałości b) akratopegi - 0.5-lg/litr s.p. c) wody mineralne - powyżej lg./litr s.p Stan bakteriologiczny wód podziemnych - występowanie w wodzie drobnoustrojów'. Miano-coli wyraża ilość cm wody na którą przypada jedna pałeczka okrężnicy Bacterium Coli. Jeżeli M-c wynosi 0.1 - woda zanieczyszczona 1 - w. niepewna. 10 - w. w pewnym stopniu zanieczyszczona powyżej 50 - w^r. czysta. NISZCZĄCA DZIAŁALNOŚĆ MORZA. Niszczące; a) hydrauliczne oddziaływanie morza (uderzenia fal itd.) b) abrazji (ścieranie wzajenuie oderwanych fragmentów skalnych, jak również ścieranie przez te fragmenty dna morskiego).Warunki decydujące o niszczącej działalności morza a) czynniki morskie: FALOWANIE -głównie wywołane przez wiatr. PRĄDY MORSKIE (prądy literalne)-geiierowane przez wędrówkę niżówifalowanie. WEZBRANIA SZTORMOWE - podniesienie lub obniżenie poziomu morza względem średniego poziomu morza PŁYWY - podniesienie lub obniżenie poz. Morza. Oddziaływanie Księżyca na Ziemie, (polska 2-3cm). bi czynniki lądowe KSZTAŁT UNI BRZEGOWEJ W PLANIE (* -grzbiet fali, załamanie na spłyceniu, wektory fali skupiają się na cyplu) KSZTAŁT PROFILU POPRZECZ-NEGO (wygaszenie fali przez spłycenie )Makroczvrmiki decydujące o niszcz, dział, morza: Izostazja(obniżanie lądu-szybsze niszczenie) Eustatyka(przemieszczenia poz. morza) Tempo niszcz, brzegu w Polsce 0-1.5rn/rok. TWÓRCZA DZIAŁALNOŚĆ MÓRZ. STREFA LITORALNA - wyładowania największej energii, raczej brak flory i fauny, niszczony brzeg, powstaje materiał gnibookruchowy'. Powstają formy akumulacyjne: plaża - nadmiar rumowiska po morskiego wal brzegowy - nadmiar rumowiska występującego na plaży może powodować wytworzenie wału brzegowego wzdłuż linii wody wydma pizybrzeżna - dalsza obfitość rumowiska powoduje wydmę przybrzeżną (przy udziale wiatru) potok rumowiska - osadzany nadmiar rumowiska i przenoszony wzdłuż brzegu przez prąd lituralny i tworzy pot. ram, mierzeja - niesiony materiał przez potok rumowiska, natrafia na załamanie linii brzegowej, jest osadzany (np Płw. Helski). (Powstaniu mierzeji zwykle towarzyszy zalew) Rewa - podłużny transport rumowiska (gdy istnieje potok rumowiska). STREFA NERYTYCZNA - materiał, który jest osadzany jest drobniejszy (piasek.pył). dość bogata flora i fauna. Prądy zawiesinowe - generowane przez np. odpływ*czasem grubsze ziarno w tej