42242

•    romantyzm skończył się w 1989 roku [!] (w międzyczasie miały miejsce różne epizody, np. pozytywistyczny);

•    głównym tematem literatury była kwestia narodowej samoświadomości, narodowego wyzwolenia, odzyskanie niepodległości;

•    romantyzm jest też epoka w dziejach literatury europejskiej. Cezura w 1863 roku nie istnieje w literaturze europejskiej;

•    romantyzm jest niezwykle silną epoką w wieku XIX, zarysował i zostawił takie podwaliny, które będą miały wpływ na późniejsze epoki (nawet modernizm nazywany jest ncoromautyzmem)

Podstawowe dominanty estetyczne romantyczne, które integrują literaturę XIX wieku - decydują o długim trwaniu epoki romantyzmu (I poł XIX w. i aktualne w II poł. XIX w. i na początku XX w.):

•    reguła twórczości to prymat osobowości; poeta zastępuje prawa, normy, pisarz jest główną sprawą;

•    charakterystyczna koncepcją twórcy - poeta przeklęty (ten typ święci triumf w okresie dekadencji, powróci w poezji R. Wojaczka. Hłasko), poeta skłócony ze zbiorowością, odwrócony od tłumu, poeta doctus odchodzi w zapomnienie;

•    elementarną kategorią etyczną jest kategoria zmiany, przełomu; zastąpi ona charakterystyczną dla oświecenia kategorię ładu;

•    idea postępu zawładnie wiekiem XIX - znowu zmiana, mit rewolucji, wiek XX jest już obrazem skutku zmian

i rewolucji;

•    utopie progresywne zastąpią utopie regresywne; nic więc dziwnego, że tak istotną rolę będą odgrywać rewolucje;

•    mit wieku złotego;

•    relacja samotny twórca ♦-» publiczność przybiera postać konfliktu; dawniej była oparta na mecenacie i symbiozie; tragedia poety nieznanego jest efektem sporu na tle twórca : publiczność;

•    stosunek do minionych pokoleń: topos mędrca (oświeceniowego starca) został wyśmiany (stał się tematem satyry), kult wieku dojrzałego został zniszczony; kult młodości święcił swoje triumfy, romantycy uznali, że młodość to nie tylko wiek, ale przekonania światopoglądowe; młodość dociera do prawdy, młodość walczy ze stereotypami, odwraca się od spetryfikowanej tradycji;

•    stosunek do przeszłości literackiej (nic ma litości dla przeszłości) - wielkie potępienie tego, co było wcześniej; oryginalność jest czymś niepowtarzalnym (postulat oryginalności jako nowości), nie ma naśladownictwa

i tradycjonalizmu;