42247

„Czas nareszcie przestać pisać o sztuce...” głosił Mochnacki (listopad 1830), bliższy drugiej koncepcji. Pokazuje bardzo bliski stosunek literatury z rewolucją. Zerwanie z tradycją i rzeczywistością.

Jeżeli czytamy samą literaturę, to rzecz już nie jest taka oczywista. O sile przełomu decyduje przekształcanie literackiego dziedzictwa, modyfikowanie i modernizacja tradycji literackiej. Ukazuje się dzieło w chwili wybuchu powstania. Zrywa się ciągłość z tradycją. Ma miejsce urzeczywistniona rewolucja. O przełomowośd w literaturze decyduje przekształcanie, modyfikacja tradycji, w tej sytuacji nowatorstwo poezji będzie śmielsze. Aktywny stosunek do modyfikowania tradycji widoczny jest też w Balladach i romansach

Można wyróżnić tradycję aprobowaną i negatywną (klasycyzm polski) tradycję literacką.

W oświeceniu można znaleźć nurt bardzo bliski Mickiewiczowi - tradycję oświeceniowego sentymentalizmu. Siła oddziaływania jest bardzo silna. Polski sentymentalizm cechował styl, który polegał na zdrobnieniach, których jest bardzo dużo. I które właśnie wskazują na sentymentalizm oświeceniowy. Tę cechę stylu zapożyczył Mickiewicz.

Przykład Pierwiosnek - młodzieńcza maniera Mickiewicza (zdrobnienia - emocjonalny stosunek do rzeczywistości, powiązanie i związanie człowieka z rzeczywistością, ze światem). Kategoria uczucia i miłości przyszła właśnie z tego.

Natura jest światem przedstawionym w balladach i romansach z regionów gatunków sentymentalnych. Stamtąd są też niektórzy bohaterowie (Śwtezianka = Laura i Pilon), miłość, przyroda, uczucie. Świat jest znany z autopsji... Charakteryzuje go dwoistość czasu, wcześniej takie coś nie miało racji bytu. Zdrobnienia nie pełnią już roki symbiozy człowieka i natury, ich bliskości.

Tajemnica jest nową kategorią estetyczną, zastąpiła ona oświeceniową zagadkę, którą można było rozwiązać, a tajemnicę poznają tylko wybrani (np. Karusia). Powstaje nowy typ bohatera szalonego, którego szaleństwo nie jest związane z psychiką. W akcie uniesienia bohater ma kontakt z duchami, z Bogiem (Karusia, Konrad, Kordian). Noc jest nocą mistyczną - poezja jest poezją nocną, wszystko się dzieje w nocy (Maria, Dziady). Noc przywędrowała z oświeceniowych gatunków tzw. „dumy" (Niemcewicz, Karpiński). Mickiewicz czytał „dumy", np. Alondzo i Helena Niemcewicza.