Spójności UE. Tworzenie zakładów budżetowych przebiega podobnie jak jednostek budżetowych, z tym że organ określa: 1) nazwę i siedzibę, 2) przedmiot działalności, 3) właściwą część budżetu, z którą zakład będzie się rozliczał, 4) źródła przychodów własnych, 5) stan wyposażenia w środki obrotowe oraz składniki majątkowe przekazane w użytkowanie zakładowi.
Jest to wyodrębniona z jednostki budżetowej, pod względem organizacyjnym i finansowym, część jej podstawowej działalności lub działalność uboczna. Wyodrębnienie wyraża się w wyodrębnieniu majątkowym, posiadaniu odrębnej struktuiy organizacyjnej oraz zorganizowanego zespołu pracowniczego. Wyodrębnienie finansowe wyraża się w posiadaniu przez gospodarstwo pomocnicze własnego planu finansowego oraz rachunku bankowego. Jednak przy sprzedaży usług na rzecz macierzystej jednostki organizacyjnej dokonuje stosując ceny odpowiadające kosztom własnym usługi. Pokrywa co do zasady koszty działalności z przychodów własnych Przysługują dotacje przedmiotowe oraz na pierwsze wyposażenie
4. Fundusz celowy
Jest to fundusz powołany ustawowo, którego przychody pochodzą ze środków publicznych, a wydatki są przeznaczone na realizację wyodrębnionych zadań. Może działać jako osoba prawna, może też być jedynie formą organizacyjną działalności finansowej, nie tworzącą odrębnej struktuiy podmiotowej (wtedy zarządzać funduszem musi wskazany w ustawie organ państwowy. Podstawą jego gospodarki jest roczny plan finansowy. Wydatki mogą być dokonywana tylko w ramach posiadanych środków finansowych obejmujących bieżące przychody, w tym dotacje z budżetu państwa (samorządu) i pozostałych środków z okresów poprzednich Na rzecz funduszu mogą być zaciągane kredyty i pożyczki, o ile ustawa tak stanowi.