4559

daltonizmem: XDY i XdY. W pierwszym przypadku mężczyzna normalnie odróżnia koloiy, w drugim jest daltonistą. U kobiet mogą pojawić się trzy możliwe kombinacje alleli związanych z nierozróżnianiem barwy zielonej i czerwonej: XDXD, XDXd i XdXd. Jeżeli kobieta ma dwa allele D, to odróżnia kolory i nie jest nosicielką genu odpowiedzialnego za daltonizm. Kobieta mająca dwa recesywne allele d jest daltonistką. Heterozygotyczna kobieta XDXd wprawdzie prawidłowo odróżnia kolory, ale jest nosicielką genu d i może przekazać go swoim synom i córkom. Mężczyzna daltonista może przekazać allel d jedynie córkom, a nie synom, gdyż synom przekazuje chromosom Y. Kobieta daltonistka przekaże cechę synom ze 100% prawdopodobieństwem, niezależnie od tego czy ojcem dziecka będzie mężczyzna rozróżniający barwy czy też nie, ponieważ oba chromosomy X kobiety daltonistki zawierają allel d. Pojawienie się daltonizmu u córek takiej kobiety będzie zależało od tego, czy ich ojciec jest daltonistą czy nie. W pierwszym przypadku wszystkie córki będą daltonistkami, a w drugim- będą rozróżniały kolory, ale wszystkie będą nosicielkami recesywnego genu d.

Statystyki

W większości przypadków osoby źle rozróżniające barwy od urodzenia nie zdają sobie sprawy z istnienia tej wady, gdyż ostrość wzroku jest zwykle u nich prawidłowa. Wadę tę wykrywa się na podstawie specjalistycznych badań przy użyciu tablic barwnych pseudoizocliromatycznych. W razie konieczności wykonania dokładniejszych badań wykorzystuje się przyrząd nazywany anomaloskopem. Pacjent badany anomaloskopem ma za zadanie porównanie dwóch barw. W niektórych odosobnionych społecznościach stosunkowo mało ludzi miewa kłopoty z rozpoznawaniem kolorów. Na Fidżi tylko co 120 mieszkaniec jest daltonistą, natomiast w Kanadzie — przeciętnie co 9. stwierdzenie daltonizmu jest bardzo ważne przy kwalifikowaniu do niektórych zawodów, wymagających bezbłędnego rozróżniania barw, np. pilot, kierowca.

Środki ostrożności

W książce Colour (Barwa) Hazel Rossotti przede wszystkim zaleca wczesne postawienie diagnozy. Następnie daltonistę należy „uprzedzić, co może go wprowadzać w błąd, i nauczyć, by w miarę możliwości nie polegał na mylących barwach, lecz na innych wskazówkach”. Dziecku nie rozróżniającemu barwy możesz wyjaśnić znaczenie sygnałów świetlnych na skrzyżowaniach. Nawet gdy wie, kiedy wolno przejść przez jezdnię, bo po trafi odróżnić światło czerwone od zielonego po położeniu, pomóż mu dostrzec różnicę w ich intensywności czy jaskrawości. Dzięki temu, gdy będzie zdane na siebie, zdoła nawet po ciemku właściwie odczytać sygnały. Jeżeli jesteś daltonistą - staraj się unikać decydowania jedynie na podstawie kolorów. Ponieważ mózg potrafi zrekompensować nieprawidłowe widzenie barw, uzupełniaj swój zasób informacji przez zwracanie większej uwagi na jaskrawość, położenie i kształt danego przedmiotu. Śmiało proś o pomoc przyjaciół i krewnych poprawnie rozpoznających kolory. Podczas podejmowania ważnych decyzji, takich jak wybór pracy, postąpisz mądrze, uwzględniając ujemne skutki ślepoty na barwy. W niektórych zawodach może ona stanowić poważną przeszkodę. Dotyczy to na przykład wielu chemików, farmaceutów, fotografikowi drukarzy. Właściwe rozpoznawanie barw jest potrzebne dentystom podczas dobierania sztucznych zębów. Również rzeźnikom i dostawcom żywności ułatwia dostrzeżenie zmian zachodzących w artykułach spożywczych. Pielęgniarkom i lekarzom daltonizm może utrudniać rozpoznanie stanu zdrowia badanych pacjentów. Zdolność właściwego widzenia jest nie zwykle cenna. Jeśli masz kłopoty z rozróżnianiem barw, musisz zachowywać szczególną ostrożność. Na przykład, powinieneś być świadomy, że niepotrzebne zażywanie leków lub narkotyków, nadużywanie alkoholu czy palenie papierosów może jeszcze pogorszyć sytuację. A jeżeli poprawnie rozpoznajesz barwy, wysoko sobie ceń ten niezrównany dar.

Daltonizm, zaburzenia rozpoznawania barw, zaburzenia wrodzone, dziedziczne, polegające na nierozpoznawaniu barwy: czerwonej (protanopia), zielonej (deuteranopia), czerwono-zielonej (daltonizm), żółto-niebieskiej (tritanopia).

Zaburzenia rozpoznawania barw występują głównie u mężczyzn (u ok. 15%), wyjątkowo u kobiet. Daltonizm nabyty może pojawić się w wyniku uszkodzenia siatkówki lub dróg wzrokowych foko, nerw czaszkowy II wzrokowy), a także po stosowaniu niektórych leków.

Nazwa pochodzi od nazwiska chemika angielskiego J. Dal tona, który jako pierwszy opisał daltonizm w 1794. inne na ten temat: Zaburzenia. Choroba. Oko. Dalton Jollll. sm »

Medycyna