39158

wynikiem postępu w świadomości i sposobei życia; w sferze stricte politycznej ideologia postępu została połączona z procesem demokratyzacji i przestrzegania standardów tzw. praw człowieka (nie rozumiem, dlaczego są „tzw”)

6.    Egalitaryzm - w sporze między równością a wolnością, lewica oczywiście od zawsze popiera równość. Wolność traktuje jako kategorię zagrażającą polityce, bo doprowadza do tyranii silniejszych, a człowiek lewicy zawsze występuje po stronie ludzi dyskryminowanych, uciśnionych (homoseksualiści obecnie, proletariat w XIXw); źródłem zla jest istnienie własności prywatnej, co prowadzi do nierówności społecznych, zawiści, tyranii zamożniejszych i silniejszych; lewica popiera obalenie hierarchii społecznej i zniesienie przywilejów. Egalitaryzm lewicy może przybierać dwie formy: ljrówność majątkowa- charakterystyczne dla lewicy skrajnej, która uważa, ze równość praw politycznych jest niewystarczająca i nie zniesie samego zjawiska panowania ekonomiczno-ppolitycznego nielicznych nas masami. Dlatego wysnuwa się postulaty: ajredystrybucji wszelkiej własności z prawnym mechanizmem zakazu odtworzena się w czasie nierówności majątkowych, bjzniesienia własności prywatnej jako takiej (marksizm), zastępując ją własnością kolektywną (Marks) lub jej upaństwowieniem (Lenin); 2)równość praw politycznych - zwłaszcza lewica umiarkowana (socjaldemokracja) uważa, że równi obywatele, za pomocą większości głosów, powinni ewolucyjnie zbudować społeczeństwo egalitarne;

7.    Ludowladztwo - każdy przedstawiciel nurtów lwicoych uważa się za demokrtę, chociaż znaczenie tego pojęcia zmieniało się przez wieki (rządy niższych wartw społecznych - XIX; władza większości obywateli - XX wiek); chociaż lewica akceptuje retorykę demokr atyczną, to nie zawsze akceptuje wyniki demokratycznych wyborów. Socjaldemokracja akceptuje je tylko wtedy, jeśli do władzy nie dojdą ugrupowania negujące demokratyczny clrarakter państwa. Lewica skrajna natomiast popiera „dyktaturę ludową”: jest skrajna, wiec nie może liczyć na większe poparcie społeczne i nie jest zdolna do zliberalizowania własnego programu (nie wiem jaki tu jest związek, przepisuję jak małpa to, co mam w tekście);

8.    Kosmopolityzm - „robotnicy nie mają ojczyzny”: marksistowska teza jest wciąż bardzo adekwatna dla niemal wszystkich doktryn lewicowych; przyświecają im wszystkie idee „braterstwa” i „internacjonalizmu”, popierają idee paneuropejskie, ONZ, UE.

J. Bartyzel, Lewica, w: Encyklopedia białych plam, t. XI, Radom 2003, s. 73-79 (Encyklopedia

polityczna..., s. 200-204.

ODMIANY IDEOLOGICZNE LEWICY

1.    „Lewica” przedmarksistowska:

a.    Jakobińska - za pierwsze ugrupowanie lewicowe uznaje się tzw. górali, czyli ziomków zasiadających na lewym skrzydle Zgromadzenia Narodowego (przewodził im Robespiene); cechował ich radykalny program polityczny i społeczny; występowali przeciwko dużej i średniej własności, chcieli jej upaństwowienia i nowego systemu egalitarnego pod kontrolą państwa; w praktyce jednak stworzyli krótkotrwałą dyktaturę (1793-94);

b.    Socjalizm utopijny - w odróżnieniu od jakobinów, nie opowiadał się za rewolucją przy użyciu przeocy, wierząc, że świat można zmienić przez perswazję i pozytywny przykład (naiwniacy jacyś...); znanym przedstawicielem był oczywiście C.H. de Saint-Simon;

2.    Marksizm - wyrasta z tzw. lewicy heglowskiej i jego twórcami byli oczywiście Marks i Engels (.Kapitał Mar ksa z 1867 i Manifest komunistyczny z 1848); doktrynę marksizmu tworzą dwa podstawowe elementy: