39220

•    finansowe gwarancje dla stałej działalności polityczno-organizacyjnej partii

•    stabilizacja systemu partyjnego

Konsekwencje negatywne finansowania partii przez państwo:

•    osłabienie opozycji w systemie politycznym

•    utrzymanie status quo w systemie partyjnym - jego petryfikacja

•    umożliwienie organom państwa ingerencji w wewnętrzne sprawy partii poprzez zobowiązanie ich do składania sprawozdań

•    wzmacnianie procesów etatyzacji partii politycznych

•    możliwość utraty przez partię zainteresowania utrzymaniem zasady masowego członkostwa

Składki członkowskie są coraz mniej popularnym źródłem utrzymania stronnictw politycznych. Wpływają na to: zanik partii masowych oraz wzrost kosztów prowadzenia marketingu politycznego. Istotne jest, że szeregowi członkowie partii często uchylają się od płacenia składek członkowskich. W Polsce kwestie składek znajdują swoje uregulowanie w statutach partii.

Powszechne jest opodatkowanie członków i sympatyków partii piastujących z jej rekomendacji różnego rodzaju funkcje i urzędy. Przedmiotem opodatkowania są dochody uzyskiwane z tytułu pełnionej funkcji lub zajmowanego stanowiska - VIP-składka. Skutkuje to upolitycznieniem funkcji i stanowisk publicznych.

Inną praktykami są sprzedawanie przez partie miejsc na listach wyborczych lub w organach partii, a także wymuszanie na kandydatach weksli in blanco oraz podpisywania do nich umowy wyborczej (kandydat zobowiązuje się do wierności swojemu ugrupowaniu i niezmieniania barw partyjnych po wygranych przez siebie wyborach i uzyskaniu mandatu). To ostatnie rozwiązanie jest sprzeczne z konstytucyjną zasadą mandatu wolnego.

Jawność finansowania polityki to niezbędny warunek realizacji postulatu państwa transparentnego (przejrzystego), w którym upublicznione - poddane kontroli społecznej - są wszelkie procedury i wydatkowane kwoty. Jest to najlepszy mechanizm kontroli, skuteczniejszy od nadzoru państwowego.

W większości państw europejskich dostęp do informacji dotyczących źródeł finansowania partii politycznych jest swobodny (umożliwia to kontrolę społeczną). Wyjątki - Austria, Białoruś, Bułgaria, Hiszpania, Finlandia, Turcja, (publiczne ujawnianie informacji tego typu zostało w tych państwach ograniczone), a także Albania i Chorwacja (publiczne ujawnianie tych informacji nie istnieje).

ReKuląęje_dptyrczące partii politycznych w Konstytucji RP z 1997 roku:

Rozdział I - Rzeczpospolita Art. 11.

1.    Rzeczpospolita Polsko zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych. Partie polityczne zrzeszajg na zasadach dobrowolności i równości obywateli polskich w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa.

2.    Finansowanie partii politycznych jest jawne.

Art. 13.

Zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji odwołujqcych się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasowq i narodowościowq, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa.