49236

2

politycznym, organizacyjnym i moralnym. Działalność poradnicza zajmując się owym poszukiwaniem prowadzona była w takiej rzeczywistości społecznej, w której zarówno zadania przypisane poszczególnym placówkom, jak też ich lokata w społecznej strukturze, była w miarę stabilna, dobrze zdefiniowana i powszechnie akceptowana. U podstaw organizacji życia społecznego znajdowało się bowiem przekonanie o możliwości jednoznacznego rozgraniczenia na to, co dobre, a co złe, co moralne, a co niemoralne, co prawdziwe, a co nieprawdziwe. Organizacja społeczeństwa polegała na dość przejrzystym podziale funkcji przypisanych poszczególnym grupom społecznym, osobom, urzędom itp. Zadaniem władz i instytucji społecznych było utrzymanie równowagi pomiędzy działalnością poszczególnych członów życia społecznego. Stąd działalność poradnictwa zawodowego spotykała    się    z    pozytywną    oceną władz.    Służąc

jednostkom służyło jednocześnie państwu, wzmacniając istniejący porządek, względną równowagę, łagodziło napięcia i konflikty, było widocznym dowodem szlachetnej troski państwa, organizacji ekonomicznych i towarzystw naukowych o los ludzi bezradnych. Nurt technologiczno - edukacyjny w poradnictwie socjalnym

Wielkie zmiany zachodzące we współczesnym świecie, jego skomplikowanie się w związku z pojawieniem się nowych technologii i wynalazków zainspirowały naukowców, zarówno tych, którzy przyczynili się do powstania owych technologicznych zmian jak i badaczy starających się poznać ludzką naturę i wyjaśnić zjawiska społeczne. Zarówno jedni jak i drudzy odrzucili z w swoich analizach naukowych nieracjonalne wyjaśnienia badanych zjawisk.

Zapoczątkowali tym samym wielki pozytywistyczny prąd myślowy. „Pozytywny” to nic innego jak realny, pożyteczny, pewny konstruktywny i ścisły „przeciwny temu co negatywne, urojone, jałowe, chwiejne, mgliste i destrukcyjne”^{1 2}.

Jeden z czołowych twórców pozytywizmu H.Spencer zwrócił uwagę na pięć głównych kryteriów dobom treści nauczania i wychowania, uważając, iż pomimo powinno ono uwzględniać „to co służy zachowaniu życia i zdrowia, to, co służy zdobywaniu środków utrzymania, to co duży wychowywaniu potomstwa, to, co służy utrzymywaniu kontaktów społecznych i jest potrzebne z punktu widzenia całości społecznej, i to, co stanowi odpoczynek i ozdobę życia”², a więc kryteria mające charakter tylko i wyłącznie charakter utylitarny i instrumentalny.

Pozytywistyczne hasła znalazły duży oddźwięk i akceptację w pracy polskich pedagogów i działaczy społecznych.

Dyskusje i programy polskich pozytywistów obracały się właśnie wokół „pracy organicznej od podstaw odrzucając wcześniejsze idealistyczno - mesjanistyczne „wzloty”.

Tak więc propagować zaczęto takie założenia wychowawcze jak: „przygotowanie młodzieży do praktycznego życia, prawa kobiet do średniego i wyższego wykształcenia, potrzebę kształtowania poglądu na świat opartego na postępach i osiągnięciach nauk”³.

Objęcie młodzieży szeroką edukacją jak i stosunkowo wczesną opieką poradni zawodowych miało pełnić ważną funkcję. „Jeżeli więc szkoła nowoczesna nie szczędzi trudów i starań aby uwzględnić idywidualność ucznia, aż do chwili wejścia jego w życie, to wynika stą logicznie, że nie może jej być obojętnym dalszy rozwój tej indywidualności wychowanków w chwili wyboru zawodu, czyli innymi słowy, szkoła, ze względów indywidualno - pedagogicznych powinna domagać się systematycznego poradnictwa zawodowego”⁴.

Pierwszymi instytucjami poradniczymi w Polsce były poradnie samokształceniowe, których działalność zainicjowało Biuro Porad Naukowych powstałe w ramach Uniwersytetu

1

‘ S.Szacki. Historia myśli socjologicznejCzęść pierwsza, Warszawa 1981. s. 258 •’ B.Suchodolski, Pedagogika ideałów i pedagogika życia, Warszawa 1960, s. 155

³S.Wołoszyri. Nauki o wychowaniu w Polsce w XX wieku.Próba zarysu encyklopedycznego. Warszawa 1993, s. 14

2

B.Biegeleisen, Poradnictwo zawodowe a szkoła Kraków 1928