Kodeks w hierarchii źródeł prawa zajmuje pozycję równorzędnych wobec innych ustaw zwykłych. To taki akt prawny który obejmuje trzon unormowań z zakresu całej odrębnej gałęzi prawa lub jakiegoś działu danej gałęzi prawa przy czym unormowania zawarte w kodeksie, usystematyzowane według pewnych ogólnych założeń opatie są na pewnych wspólnych zasadach przewodnich. Zwykle mianem kodeksu ustawodawca określa taki akt prawny, który zawiera wyodrębnioną w nim „część ogólną", zawierającą unormowania wspóbie dla regulacji zawartych w pozostałych częściach kodeksu. Zdarza się jednak, że akt prawny nazywany kodeksem nie zawiera części ogólnej (np. Polski kodeks rodzinny i opiekuńczy 1964 r. ) pozostając kodyfikacją „niesamodzielną”.
Kodeks cywilny i ustawa zawierająca przepisy wprowadzające uchwalone zostały 23. 04. 1964 = Poważniejsza nowelizacja kodeksu przeprowadzona została w 1990 roktL
5. Ogólna Hi arak tery styk a źródeł prawa cywilnego
Katalog źródeł prawa stanowionego (akty prawne powszechnie obowiązujące i akty prawne wewnętrznie obowiązujące). Te ostatnie nie są źródłami prawa cywilnego, ponieważ obowiązują tylko jednostki organizacyjne wobec ich organów zwierzchnich, które wydały akty wewnętrzne, natomiast powszeclmie obowiązujące akty normatywne, mogą regulować stosunki cywilnoprawne uzyskując walor źródła prawa cywilnego. Konstytucja wyczerpująco wymienia następujące rodzaje aktów prawa powszechnie obowiązującego:
= Konstytucja = ustawy
= ratyfikowane umowy międzynarodowe = rozporządzenia = akty prawa miejscowego
Wszystkie te akty tworzą hierarchicznie skonstruowany system źródeł powszechnie obowiązujących aktów prawa stanowionego. Wśród tych aktów największe znaczenie ma kodeks cywilny
Uchwalony 24. Iv. 1964 r. Kodeks odpowiada systematyce pandektowej prawa cywilnego składa się z 4 ksiąg:
I. część ogólna
do części ogólnej odnoszą się przepisy wstępne status prawny osób fizycznych i prawnych, zdolność prawa i zdobiość do czynności prawnych, całkowite i częściowe ubezwłasnowolnieiue. uznanie ich za zmarłych a także przepisy dotyczące osób prawnych. Do części ogólnej odnoszą się też czynności prawne (pojęcie rodzaje, forma, podstawy dla unieważnienia), oraz instymeje przedstawicielstwa i terminy dotyczące przedawnienia roszczeń
Poświęcona instytucji prawa własności. Pojęcie, treść podstawy nabycia i utraty własności, przeniesienie własności, pojęcie i rodzaje współwłasności (łącznej i ułamkowej), ochrona prawa własności. Ograniczone prawa rzeczowe - użytkowanie, służebność, zasiedzenie, zastaw, hipoteka i inne
III Prawo zobowiązań
Przepisy ogólne dotyczące zobowiązali, przepisy szczegółowe regulujące odrębne rodzaje zobowiązań, umowa, komisu, przewozu
Przepisy ogólne, rodzaje spadkobrania, formy testamentu procedura przyjęcia spadku, kolejność spadkobierców, skutki prawne przyjęcia lub odrzucenia spadku
Przez zwyczaje rozumie się powszechnie stosowane w danym okresie środowisku i w danych stosunkach społecznych praktykę określonego postępowania. Są to pierwsze fakty społeczne, które jeżeli nie są ogólnie znane, ustala się w drodze normalnego postępowania dowodowego, szczególnie przez zeznania świadków i opinię biegłych, często są spisywane przez organizacje profesjonalne.
System prawa cywilnego staje się bardzo elastyczny, na dokonujące się zmiany w praktyce społecznej.
Podział zwyczajów:
= ustalone = przyjęte
= zwyczaj miejscowy
2