5755

Zobowiązania powstają albo z umowy, albo z czynu zabronionego, albo wedle samego prawa z innych przyczyn.

Jak można pogodzić te dwa przekazy Gaiusa? Jakie teorie na ten temat powstały w doktrynie? Jaka jest podstawa jego podziałów.

4    D. 50.16.19

Ulpiatuis libro 11 ad Ed.: Labeo libro primo praetoris urbani depnit, quod ąuaedam agcintiir, ąuaedam gerantur, ąuaedam contrahantur: et actum ąuidem generale verbum esse sive verbis, sive re ąuid agatur ut in stipulatione vel numeratione: contractum autem ultrocitroąue obligatione, ąuod Graeci sunallagma vocant, veluti emptionem venditionem, locationem conductionem, societatem: gestum rem signipcare sine verbis factam.

Labeo w pierwszej księdze o pretorze miejskim ustalił, że co innego [znaczy] działać, co innego prowadzić sprawy, a co innego zawierać umowy. Działanie jest bowiem ogólnym terminem opisującym to, co czynimy za pomocą słów czy rzeczy jak w stypulacji czy odliczeniu pieniędzy. Kontrakt to zobowiązanie dwustronne, które Grecy zwą synallagmą (wzajemnością), takie jak kupno sprzedaż, najem/wynajem, spółka. Prowadzenie spraw określa zaś rzecz uczynioną bez słów.

2. MuruuM & Depositum Irregulare

5    G. 3.89-91

90 Re contrahitur obligatio velut mutui datione; mutui autem dalio proprie in his fere rebus contingit, ąuae res pondere numero mensura constant, ąualis est pecunia numerata vinum oleum frumentum aes argentum aurum; ąuas res aut numerando aut metiendo aut pendendo in hoc damus, ut accipientium fiant et ąuandoąue nobis non eaedem, sed aliae eiusdem naturae reddantur. Unde etiam mutuum appellatum est, ąuia ąuod ita tibi a me datum est, ex meo tuum fit. G.3.91 Is ąuoąue, ąui non debitum accepit ab eo, ąui per errorem solvit, re obligatur; nam proinde ei condici potest si paret eum dare oportere, ac si mutuum accepisset. Unde ąuidam putant pupillum aut mulierem, cui sine tutoris auctoritate non debitum per errorem datum est, non teneri condictione, non magis ąuam mutui datione. Sed haec species obligationis non videtur ex contractu consistere, ąuia is ąui solvendi animo dat, magis distrahere vult negotium ąuam contrahere. G.3.92 Verbis obligatio fit ex interrogatione et responsione, velut dari spondes? Spondeo, dabis? Dabo, promittis? Promitto, fideipromittis? fideipromitto, pdeiubes? Fideiubeo, facies? Faciam.

6    D. 12.1.11.1:

ULPIANUS libro vicensimo sexto ad edictum

Si tibi dedero decem sic, ut novem debeas, Proculus ait, et recte, non amplius te ipso iure debere ąuam novem. sed si dedeio, ut undecim debeas, putat Proculus amplius ąuam decem condici non posse.

ULPIAN, księga 26 komentarza do Edyktu

Jeśli dam ci dziesięć, tak abyś był mi winny dziewięć, Prokulus twierdzi - i słusznie - że

2