6003

2

Pojawia się szkoła społeczno filozoficzna Sofistów, którzy występują z krytyką tego światopoglądu. Zaczęli głosić pogląd krytyczny dualizm, nazwany przez Poppera. Uważali, że z tych 3 przesłanek prawdziwa jest tylko 3. Zawsze tak było i nie ma możliwości zmiany naturalnego porządku. Mówią, że są dwa rodzaje rzeczywistości, dwa oddzielne, odmienne byty: świat przyrody i świat społeczny. Świat przyrody - świat zjawisk koniecznych I nieuchronnych, którym rządzą prawa naturalne. Świat społeczny nie jest konieczny i nie jest nieuchronny i rządzą nim prawa stanowione przez człowieka, ludzi. Zjawiska społeczne mają charakter konwencji, są względne, niekonieczne, ale wariantowe, wszystko jest równorzędne. Porządek społeczny, poprzez obyczaje, ustroje polityczne, ustroje kanoniczne itp. jest dziełem ludzi. Wbrew naiwnemu monizmowi porządek społeczny nie pochodzi z natury, ale jest dziełem ludzi, może być przez nich zmieniony gdyż oni go tworzą. Nie ma możliwości racjonalnego oglądania świata, jeśli nie będziemy oddzielać porządku społecznego od naturalnego.

W domu!!!

1)    początki myśli socjologicznej, starożytna Grecja - K. Popper

2)    Jerzy Szacki naiwny monizm - kr dualizm

3)    Sofiści - Protagoras i jego teza, że człowiek jest miarą wszystkich rzeczy

4)    Jerzy Szacki - Stoicyzm, Stoicy - koncepcja społeczność powszechna

Ad. Zad. Dom

1.    W starożytnej myśli greckiej dokonuje się według Karla Poppera przejście od naiwnego monizmu do krytycznego dualizmu. Zdaniem autora społeczeństwa otwartego początki nauk społecznych sięgają czasów Protagorasa. Początek ten wziął się z uświadomienia sobie potrzeby wyróżnienia dwóch czynników w ludzkim otoczeniu - naturalnego I społecznego. Dla wcześniejszych poglądów na życie charakterystyczna była wiara (naiwny monizm), iż społeczeństwa żyją w zaklętym kręgu tabu, praw i zwyczajów, które uważają za równie konieczne jak wschód słońca, 4 pory roku. Dopiero wraz z upadkiem magicznego, zamkniętego społeczeństwa można było zrozumieć w teoretyczny sposób różnicę między naturą i społeczeństwem. Krytyczny dualizm polegał na dostrzeżeniu zasadniczej różnicy między prawami ustanawianymi przez ludzi I prawidłowościami przyrody, na które ludzie nie mają żadnego wpływu. Prawa, które są oparte na umowie, nie są prawami naturalnymi, natomiast prawa natury - jako, że są naturalne, nie są zależne od jakiejkolwiek umowy. Do naiwnego monizmu nie było już powrotu nawet dla tych, którzy chcieli, aby owe ludzkie konwenanse było zgodne z naturą. Ład społeczny stał sie problemem, którego rozwiązanie wymagało odwołania się do ludzkiego rozumu i sztuki, a nie do bogów i przodków, którzy przez tysiąclecia byli najwyższymi autorytetami.

2.    Miał on na myśli procesy postrzegania, tworzenia pojęć. Protagoras wysnuł bardzo trafne spostrzeżenie, iż wobec każdej rzeczy możemy zastosować sądy zupełnie przeciwne. „Protagoras bez wątpienia chciał zaprzeczyć, że istnieje jakieś absolutne kryterium, które pozwalałoby odróżnić byt od niebytu, prawdę od fałszu i w ogóle wszystkie wartości, kryterium jest jedynie względne, jest nim człowiek, jednostkowy człowiek" - Platon

3.    Stoicy - społeczność powszechna. Podważony został jeden z dogmatów myśli klasycznej - bezwzględny podział ludzi na wolnych i niewolników, a także obywateli i nieobywateli. Pojawiło się nowe pojęcie społeczności powszechnej, kosmopolis, w której partycypowaliby wszyscy ludzie, niezależnie od swego pochodzenia i kultury oraz swej aktualnej pozycji w strukturach władzy i bogactwa. W obliczu natury nie ma panów i niewolników, Greków i barbarzyńców, są tylko ludzie - równi, chociaż różniący się obyczajami i kondycjami. Stoicy odkrywają - w opozycji do doktryn klasycznych -podwójną przynależność jednostki ludzkiej, z jednej strony należy ona do rodzaju ludzkiego, z drugiej strony należy do partykularnej zbiorowości, której praw i obyczajów jest zmuszona przestrzegać choć niekoniecznie są one zgodne z zasadami rozumu powszechnego. Inaczej mówiąc, jednostka ludzka jest fragmentem dwóch różnych porządków, moralnego (I rozumnego) oraz politycznego (nie zawsze rozumnego.