6220

pochodnej porfiryny (protoporfiryna IX) złączonej z atomem dwuwartościowego żelaza i biedka prostego - globiny. Na cząsteczkę hemoglobiny przypadają cztery hemy (każda z nich może przyłączyć cząsteczkę tlenu) i cztery globiny (składającej się z czterech łańcuchów: dwóch alfa i dwóch beta). W zależności od niewielkich różnic w budowie białkową części hemoglobiny wyróżniamy hemoglobinę płodową (HbF) i typu dorosłych (HbA). Po urodzeniu dochodzi do szybkiej wymiany HbF na HbA czego objawem jest żółtaczka noworodków. Transport tlenu odbywa się bez zmiany stopnia utlenienia atomu żelaza. W kapHaradi płuc hemoglobina po połączeniu się z tlenem przybiera postać oxyhemoglobiny (krew udenowana, tętnicza), która następnie krążąc po całym organizmie roznosi tlen do wszystkich tkanek. Tam następuje odłączenie tlenu i przyłączenie dwutlenku węgla, który tworzy z białkami hemoglobiny karbaminiany (krew oddenowana, żylna) i w końcu zostaje przetransportowany do płuc, a jego miejsce zjmuje den. Hemoglobina jest metabolizowana do barwików żółciowych i globiny w układzie siateczkowo-śródbłonkowym. W wyniku zatrucia denkiem węgla powstaje 300 razy silniejszy związek CO z Hb (karboksyhemoglobina), niż analogiczny z tlenem. Innym związkiem jest methemoglobina (w zatruciach np. azotanami), a co najważniejsze - oba związki nie mają zdolności przenoszenia tlenu.

Limfocyty, składniki komórkowe krwi i chłonka zaliczane do agranulocytów (krwinki białe) o średnicy 6-15 mikronów, z dużym jądrem i małą ilością cytoplazmy. Wyróżnia się limfocyty T, produkowane w grasicy oraz w części przykorowej węzłów limfatycznych po inwolucji tego narządu i limfocyty B, wytwarzane w grudkach chłonnych, migdałków, dróg oddechowych, przewodu pokarmowego i śledziony oraz szpiku kostnego. Biorą udział w biosyntezie przeciwciał (immunogloginy), w przekazywaniu informacji antygenowej do wykonawczych komórek immunologicznie kompetentnych oraz bezpośrednio w wytwarzaniu przeciwciał.

Monocyty. komórki krwi. krwinki białe, z grupy agranulocytów, znajdujące się również u nasady krezki jelita cienkiego i w sieciwiększej. Przedostając się ruchem ameboidalnym w stronę antygenu, przekształcają się w makrofagi i jako takie, po pochłonięciu antygenu, przekazują informację o nim komórkom limfocytarnym (limfocyty). Stanowią 4-6% wszystkich krwinek białych (leukocytów) we krwi. Ich rola polega głównie na fagocytozie cząstek stałych, zanieczyszczeń i produktów rozpadu innych komórek ustrojowych, współdziałaniu z układem limfocytów w kształtowaniu odpowedzi immunologicznej ustroju. Są jednym z elementów odpornościkomórkowej ustroju.

Szpik kostny, tkanka łączna, która w trzonach kości długich jest tkanką tłuszczową (żółty szpik kostny). W istocie gąbczastej kości utworzony jest przez tkankę siateczkowatą i jest narządem krwiotwórczym (czerwony szpik kostny). Szpik kostny czerwony mieści się w nasadach kości długich, w kręgach i kościach płaskich. W jego skład wchodzą naczynia krwionośne oraz komórki macierzyste zrębu i komórki krwiotwórcze zrębu. Komórki macierzyste zrębu tworzą zespól prekursorów dla komórek tłuszczowych, fibroblastów, osteoblastów, komórek śródbłonka. Natomiast część krwiotwórcza zrębu tworzy krwinki czerwone, prekursory limfocytów, monocyty, makrofagi. granulocyty i płytki krwi.

Chłonka, limfa, tkanka łączna, której - podobnie jak we knw - istota międzykomórkowa jest płynna. Składa się z osocza chłonki i elementów morfotycznych, którymi są limfocyty. Powstaje w luźnej tkance łącznej jako jej przesącz do włosowatych naczyń limfatycznych, które przechodzą dalej, tworząc większe pnie chłonne (układ limfatyczny). Te natomiast przechodzą przez węzły limfatyczne (chłonne), zbierając powstałe tam limfocyty. Do naczyń limfatycznych kosmków jelitowych resorbowane są strawione tłuszcze w postaci zemulgowanej, dzięki czemu chłonka płynąca w naczyniach limfatycznych jelita ma białe wejrzenie. Chłonka przez przewód piersiowy i limfatyczny prawy wlewa się do krwi żył ramienno-głowowych.

Osocze chłonki. płynna istota międzykomórkowa chłonki. Składem jest zbliżone do osocza krwi.