6471

poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych. Metoda ta sprowadza się do biografii ludzkich. Zajmuje się takimi problemami jak: trudności dydaktyczne i wychowawcze a sytuacja rodzinna, funkcjonowanie rodzin zastępczych, opiekuńczych itp. Najbardziej użyteczną techniką omawianej metody jest wywiad, a uzupełnia go obserwacja i analiza dokumentów osobistych.

4) Metoda sondażu diagnostycznego- przedmiotem badań jest określone zjawisko społeczne. Badania sondażowe obejmują zjawiska społeczne o znaczeniu istotnym dla wychowania, ponadto stany świadomości społecznej opinii i poglądów określonych zbiorowości, narastania badanych zjawisk i ich tendencji do nasilania. Metoda sondażu diagnostycznego jest sposobem gromadzenia wiedzy o atrybutach strukturalnych i funkcjonalnych oraz dynamice zjawisk społecznych, opiniach, poglądach wybranych zbiorowości, nasilaniu się wszelkich innych zjawisk instytucjonalnie nie zlokalizowanych-posiadających znaczenie wychowawcze- w oparciu o specjalnie dobraną grupę, reprezentującą generację populacji, w której badane zjawisko występuje. W badaniach sondażowych występują techniki takie jak:

>    Ankieta- czyli zbiór specjalnie dobranych i sformułowanych pytań, na które osoba badana powinna dać odpowiedź.

>    Analiza dokumentów osobistych- np. listy, pamiętniki, kroniki, autobiografie, rysunki, fotografie, analiza wytworów i prac dziecięcych.

>    Techniki statystyczne- znajomość tych metod jest warunkiem sprawnego operowania materiałem badawczym. Metody te pozwalają ukazać liczbowo zależności pomiędzy poszczególnymi faktami lub grupami faktów w celu wysunięcia odpowiednich wniosków pedagogicznych. Zależności te wyrażamy przy pomocy wskaźników statystycznych. Do obliczania tych wskaźników służą następujące metody statystyczne: rozsiew, średnia arytmetyczna mediana i modalna, rangowanie, odchylenie średnie i standardowe oraz współczynnik korelacji.

Techniki badań pedagogicznych:

i) Obserwacja- to uniwersalny sposób badań. Polega na gromadzeniu danych drogą spostrzeżeń. Jest to prosta, nieplanowana rejestracja zdarzeń i faktów, ale także złożony proces kontrolowanej obserwacji systematycznej z użyciem skomplikowanych technik pomocniczych z użyciem filmu, magnetofonu i kwestionariuszy.

Obserwacja może występować pod postacią obserwacji otwartej i obserwacji swobodnej. Stosuje ją w praktyce każdy nauczyciel. Obserwacja otwarta spełnia ważną rolę w początkowym etapie każdej planowanej działalności badawczej. Dzięki niej otrzymuje się wiedzę ogólną o obiekcie badań, która daje podstawę do sformułowania zagadnień wstępnych i hipotez roboczych. Obserwacja swobodna daje sumę wiedzy o przedmiocie zainteresowań, pozwalając na sprawniejsze działanie w określonej dziedzinie.

Obserwacja może także przybrać formę bezpośrednia lub pośrednia. Polega ona na planowym gromadzeniu spostrzeżeń przez określony czas w celu poznania lub wykrycia istniejących zależności między zjawiskami i kierowaniem procesów. Obserwacja systematyczna wymaga zastosowania technik pomocniczych i zaplanowania takich elementów jak: problematyka (ustalamy ilość i jakość zagadnień, które chcemy zaobserwować w danej populacji, musimy uwzględnić rozmiar zagadnienia, obiekt obserwowanego oraz aby okres prowadzonej obserwacji przypadł na okres typowy), oraz sposobu gromadzenia materiału.