6626

Vives Juan Luis (1492-1540) Jan Ludwik Vives

Jeden z najwybitniejszych pisarzy pedagogicznych epoki humanizmu działający w Hiszpanii, propagator poglądowości w nauczaniu, przeciwnik wychowania scholastycznego i zwolennik wychowania państwowego. Studiował na uniwersytetach w Paryżu i Oxfordzie. Przebywał początkowo w Anglii, gdzie był wychowawcą córki Henryka VIII - późniejszej królowej Elżbiety I, następnie osiadł w Holandii. Najważniejszymi pismami pedagogicznymi Vivesa są takie, jak: Przeciwko pseudodialektykom (1519), O Wychowaniu szlachetnym młodzieńców i dziewcząt (1523), Wychowanie kobiety chrześcijanki (1523), a przede wszystkim wielki traktat De disciplinis ( o naukach, 1523). Dzięki swojemu dziełu De anima et vita ( o duszy i życiu, 1538) uchodzi za ojca psychologii empirycznej, domaga się bowiem zjawisk duchowych, a nie zgłębienia istoty duszy. Vives snuł szerokie projekty organizacji i uporządkowania zarówno zewnętrznego, jak i wewnętrznego życia szkoły. Szkołę przewidywał w każdej gminie, pracę nauczyciela traktował jako pracę publiczną i przeznaczał dla niej dobrą pensję państwową. Po raz pierwszy wykazywał rolę współdziałania rodziny i szkoły w wychowaniu. Z procesu nauczania pragnął usunąć czcze popisy i egzaminy publiczne oraz scholastyczny werbalizm. Natomiast zalecał oparcie nauczania na obserwacji i spostrzeganiu oraz na rozwijaniu samodzielności uczniów. W programie szkolnym, jaki QPidŁQ>y.flL-gQ£Qw.ała..iiaUirfllnk jeszcze.laaiia»..flk już klasyczna, iiie scholaslyczna- Lektura oparta była na autorach starożytnych. Język ojczysty dopuszczał jako pomocniczy. W celu „spotęgowania mądrości życiowej” wprowadza nauczanie przyrodoznawstwa (nie ograniczając się do Arystotelesa i Piliniusza), filozofii moralnej opartej na świadomości moralnej liistorii (raczej kultury niż wojen). W metodach wychowawczych zaleca raczej łagodność i budzenie zainteresowań niż ostre kary.

Za najlepszy środek utrzymania karności uważa przywiązanie uczniów do nauczyciela. Ćwiczenia fizyczne (gty), które bardzo zaleca, radzi prowadzić zawsze na świeżym powietrzu.

W skrócie: Krytycznie odnosił się do średniowiecznego wychowania scholastycznego. Stworzył system wychowania dzieci mieszczańskich, który obejmował m.in.; ogólne założenia pracy pedagogicznej, treści wychowania i kształcenia, metody postępowania wychowawczego, sposoby urządzania budynków szkolnych i ich otoczenia.

Pył zwolennikiem łączenia szkoły z życiem, uwzględnienia w programach szkolnych przedmiotów matematyczno-przyrodniczych, stosowania poglądowości w nauczaniu. Popierał ^dlQ.\>iaillŁiżaós.D^low_ę._Glówjię_prąęę:_D_g_d/sę/p/ńj/s_(j_531), Qę anima ęLyjtallŹZ&L

TOMASZ MORĘ (1478-1535) zwany z łac. MORUS

Wyraziciel postępowych idei pedagogicznych w Anglii. Ojciec teorii socjalizmu utopijnego. W epoce tej w Anglii zachodzi proces tzw. pierwotnej kumulacji (nagromadzenia) kapitału i pierwsze chronologiczne zjawisko proletaryzacji ludności. Morus w swojej Utopii ( utopia to po grecku oznacza miejsce, którego nie ma) wyraża protest angielskich mas pracujących i wyzyskiwanych przeciwko tym klęskom, które niósł ze sobą w początkowej fazie swego rozwoju kapitalizm, i przedstawia obraz idealnego ustroju społecznego na fantastycznej wyspie. Ustrojowi niesprawiedliwości społecznej przeciwstawia ustrój