7100

IV.    służy ochronie interesów podmiotu uznanych przez prawo i określoną moralność, przy czym interes ten może nie tylko wynikać z prawa podmiotowego przyznanego w ramach jakiegoś stosunku prawnego, ale i wtedy gdy normy prawne nakładają powszednie obowiązki na wszystkich (tzw. refleksy prawne, np. obowiązek powszechnych szczepień ochronnych lub leczenia pewnych chorób zakaźnych);

-    nie ma prawa podmiotowego ten, komu przysługują kompetencje do działania wyłącznie w cudzym interesie;

-    koncepcję tą po raz pierwszy rozwinął Rudolf Ihering;

-* teoria woli (dawniejsza teoria) - prawo podmiotowego to sfera w której jednostka może swobodnie przejawiać swoją wolę, ale podstawową wadą tej koncepcji jest nieuwzględnienie podmiotów które nie mogą skutecznie wyrazić swojej woli, a jednak przysługują im prawa podmiotowe, jak np. dzieci czy osoby ubezwłasnowolnione;

V.    czyny podmiotu uprawnionego są indyfcrcntne (a nie dozwolonej, ale należy podkreślić, że indyferencja związana jest z tą normą prawną, która wyznacza określony typ stosunku praw nego, obejmującego prawo podmiotowe. Natomiast inna norma może już nakładać jakiś obowiązek sprzężony z tym prawem podmiotowym (obowiązek ten z reguły określony jest w sposób ogólny, pozostawiający znaczą swobodę uprawnionemu);

VI.    związane jest z możliwością żądania od właściwego organu państwowego, by przymusił zobow iązanego do pow innego zachowania — kwestia kontrowersyjna, czy jest to cecha konieczna, choć z pewnością jest to cecha typowa. Są jednak przypadki, gdy system prawny odmawia podmiotowi tej kompetencji (tzw. uprawnienia niezupełne), poprzestając na innych skutkach prawnych, które manifestują prawny charakter danych stosunków społecznych;

Prawo Podmiotowe - jest to pewna złożona sytuacja prawna wyznaczona PODMIOTOM PRZEZ OBOWIĄZUJĄCE NORMY I CHRONIĄCA PRAWNIE UZNANE INTERESY TYCH PODMIOTÓW. NA SYTUACJĘ TĘ SKŁADAJĄ SIĘ WOLNE - W ASPEKCIE NORMATYWNYM -ZACHOWANIA PSYCHOFIZYCZNE LUB KONWENCJONALNE PODMIOTU UPRAWNIONEGO, Z KTÓRYMI SPRZĘŻONE SĄ ZAWSZE OBOWIĄZKI INNEGO PODMIOTU LUB INNYCH PODMIOTÓW, PRZY CZYM GDY NORMA PRAWNA TEGO NIE WYŁĄCZA UPRAWNIONEMU PRZYSŁUGUJE RÓWNIEŻ KOMPETENCJA DO ŻĄDANIA, BY ORGAN PAŃSTWA DYSPONUJĄCY PRZYMUSEM DOPROWADZIŁ DO ZREALIZOWANIA SPRZĘŻONYCH Z PRAWEM PODMIOTOWYM OBOWIĄZKÓW.

Przydatność koncepcji prawa podmiotowego

-    Z punktu widzenia ideologicznego — krytykowana w doktrynie socjalistycznej z powodu tego, iż jest wyrazem ideologii indywidualistyczno-liberalnej, która bezpodstawnie traktuje człowieka jako wyizolowaną monadę motywowaną w swej działalności egoistycznymi tylko interesami, ale na gruncie obecnych założeń ustrojowych RP, indywidualny interes motywowany pożytkiem ogólnym i względami moralnymi jest uznany za godny motyw aktywności gospodarczej;

-    Z punktu widzenia technicznego — czy jest dostatecznie sprawnym instrumentem analizy prawnej, skoro dla jego wyjaśnienia należy odwoływać się do bardziej elementarnych i jednoznacznych pojęć (jak kompetencja, indyferencja) i jeżeli dla jego określenia podstawowe znaczenie mają korelatywnie sprzężone obowiązki innych osób. Ale dokonanie opisu sytuacji prawnej jednostek wyłącznie przy pomocy pojęć podstawowych nie byłoby adekwatne, gdyż nie uwzględniałoby ich funkcjonałnego powiązania w całość; * w procesie interpretacji i stosowania prawa cywilnego — nakazuje koncentrować

uwagę na uznanych społecznie interesach podmiotów, a w razie ich braku lub zbyt ograniczonego występowania, dane prawo podmiotowe nie przysługuje uprawnionemu lub przysługuje mu w zmodyfikowanej postaci;

111? Vi?ra*nknia

Uwagi ogólne

-    termin ten używany jest dosyć powszechnie, ale brak mu stałej definicji;

-    termin ten używany jest dla określenia jakoś wyróżnionego elementu prawa podmiotowego, a użyteczność tego pojęcia polega na tym, iż nie zawsze trzeba wyznaczać całość

2