8555

sprawcy, przepadek następuje tylko w przypadkach, wskazanych w ustawie. Ponieważ przepadek przedmiotów nie będących własnością sprawcy nie dotyka jego bezpośrednio, to nie można traktować tego jako typowego przepadku, a raczej jako swoisty środek zabezpieczający, lub swego rodzaju akt administracyjny. Natomiast „przypadki wskazane w ustawie” są to sytuacje przepadku obligatoryjnego. I tak np. kategoryczny przepadak konstytuuje ustawa Prawo o broni z dnia 27 październik 1932r. art. 43 ust.3 „broń, amunicja, lub materiały i przyrządy wybuchowe podlegają przepadkowi”^{1 2}. Ciekawą regulację zawiera §3, który stanowi że o ile ustawy lub umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej to odebrane przedmioty przelewa się na rzecz skarbu państwa z przeznaczeniem na potrzeby zakładów karnych, poprawczych i zabezpieczających. Taką regulacje szczególną zawiera np. ustawa z dnia 22 czerwca 1923r. w przedmiocie substancji i przetworów odurzających przewiduje „konfiskatę” środków odurzających, i przekazanie ich do dyspozycji władz sanitarnych³. W tym miejscu należy zaznaczyć że kodeks karny z 1932r. nie przewidywał typowej kary konfiskaty, lecz literatura z tego okresu jak również prawodawca używali tych pojęć zamiennie nazywając np. przepadek częściową konfiskatą. Z etycznego punktu widzenia właściwym wydaje się być mechanizm ustanowiony w art. 50 § 3, a mianowicie przeznaczenie środków uzyskanych z zasądzenia i wykonania kary przepadku na rzecz szeroko rozumianych zakładów penitencjarnych o ile oczywiście unie regulacje szczególne nie stanowią inaczej.

Kodeks karny z 1932r. obowiązywał w zasadzie do wejścia w życie kodeksu karnego z 1969r., ale instytucje przepadku czy konfiskaty regulowało w tym okresie również szereg ustaw szczególnych znacząco modyfikując ich konstrukcję. Szczególnym rodzajem tej kary jest przepadek majątku, który w zasadzie swoim kształtem odpowiada konfiskacie mienia. Kara nie znana kodeksowi karnemu pojawia się po raz pierwszy w ustawie z 23 czerwca 1939r. o szczególnej odpowiedzialności karnej w przypadku zbiegostwa do nieprzyjaciela lub za granice kraju. Zasadniczym minusem tej kary jest to że skutki jej zasądzenia odczuwał nie tylko skazany ale również osoby które były na jego utrzymaniu a mogły nie mieć nic wspólnego z popełnionym przestępstwem⁴. Po II wojnie światowej karę przepadku mienia regulowało szereg aktów prawnych. Kara przepadku mienia obecna była miedzy innymi w dekrecie z 31 sierpnia 1944r. o wymiarze kary dla faszystowsko-hitlerowskich zbrodniarzy winnych zabójstw i znęcania się nad ludnością cywilną i jeńcami oraz dla zdrajców narodu (Dz.U. z 1946r. Nr 69 poz. 377), dekrecie z dnia 13 czerwca 1946r. o przestępstwach szczególnie niebezpiecznych w okresie odbudowy państwa (Dz.U. z 1946r. Nr 30 poz. 192) tzw. „mały kodeks karny”.

1

' J. Makarewicz „KODEKS KARNY Z KOMENTARZEM wyd.4" Wyd. Zakładu Narodowego im. Ossolińskich

2

Lwów 1935r. s. 155 m

3

J. Makarewicz „KODEKS KARNY Z KOMENTARZEM wyd.4” Wyd. Zakładu Narodowego im. Ossolińskich Lwów 1935r. s. 156.

4

W. Świda „PRAWO KARNE część ogólna Państwowe Wydawnictwo Naukowe Warszawa 1966r. s.295