page0218

214

puszczenia w wodzie, a wskutek prądu następuje tylko uruchomienie jonów w pew^rnym kierunku, gdyż jedne dążą ku katodzie, drugie ku anodzie stosownie do tego, czy jon posiada ładunek elektryczności dodatni, czy też ujemny. Zdolność rozszczepiania się cząsteczek czyli jonizacya roztworów jest rozmaita ^x), przyczem na wynik ostateczny wpływa nie mało stopień rozcieńczenia elektronów. Podług więc teoryi Arrheniusa roztwór np. soli kuchennej czyli chlorku sodu ma się składać z trojakiego gatunku cząstek: z obojętnych, nie rozszczepionych cząsteczek NaCl, powtóre z atomów sodu z ładunkiem elektryczności dodatniej, oraz z atomów chloru elektrycznie ujemnych.

Teorya Arrheniusa posiada wielką doniosłość, bo pomijając rozwój elektrochemii, który dotychczas odbywał się pod jej wpływem, nadto rzuca ona dużo światła na budowę mate-ryi. Tern więcej jednak narzucała się potrzeba sprawdzenia, czy atom elektryczny lub elektron może istnieć samodzielnie, a więc nie związany z grudką materyi ważkiej, z atomem che micznym.

Na to dały odpowiedź promienie t. zw. katodowe. Gdy wypompujemy z rurki Geisslera powietrze do tego stopnia, iż ciśnienie jego opadnie do jakich kilku dziesiętnych milimetra, wówczas na ścianie rurki przeciwległej do katody ukaże się światło fosforyzujące, którego barwa jest niezależna od rodzaju gazu, wypełniającego rurkę, tylko od rodzaju szkła użytego na rurkę; wszystko dzieje się tak, jak gdyby od katody biegły promienie, wywołujące fosforescencyę szkła w miejscu, gdzie padają na jego ściany. Są to właśnie p r o m i e n i e katodowe; biegną one po limach prostych oraz prostopadłych do powierzchni katody, wywołują fosforescencyę, potralią czernić płytkę fotograficzną, oddziaływują chemicznie na niektóre sole, rozgrzewają ściany rurki w miejscu ich padania; w końcu promienie te ulegają odchyleniu w polu magnetycznem lub ele-ktrostatycznem ^ł).

W celu wyjaśnienia natury tych promieni przypuszczał

') Por. Nernst: Theoretisehe Chemie j. w., str. 386 nastp.

^J) Por. Dr S. Tołłoczko: Co to są elektrony? Kraków 1905, str. 16 nastp.

A. Highi Die moderne Theorie der physikalischen Erscheinun-gen j. w., str. 37 nastp.

http://rcin.org.pl