9112

Na utrzymaniu rodziców pozostawali niekiedy absolwenci wyższych uczelni. 30% badanej młodzieży po ukończeniu szkoły nie znalazło dla siebie pracy. Wyższe uczelnie stanowią często rodzaj przechowalni, szczególnie na kierunkach, gdzie od lat brak chętnych kandydatów, lub w licznie powstających uczelniach prywatnych. Rozwijał się także proces pragmatyzacji świadomości polskiej młodzieży, zorientowanie na wygodne życie wolne od trosk materialnych. Następstwem tego jest negowanie przez wielu młodych ludzi moralności, gdyż widzą w niej swoistą przeszkodę w osiąganiu zamierzonych celów. Jednocześnie występuje równie liczna grupa, dla której moralność stanowi właśnie esencję życia. Bez wartości moralnych życie - ich zdaniem -pozbawione jest sensu. Warto zwrócić uwagę na jeszcze jedną kwestię. Badania dowodzą, że młodzież polska doświadcza różnych form jawnej i ukrytej przemocy, w tym przemocy symbolicznej.

Przemoc w polskiej szkole, stała się swoistą metodą wychowawczą dosyć rozpowszechnioną. Polega ona na wymuszaniu, częstokroć szlachetnych celów wychowawczych, za pomocą różnego rodzaju form jawnej i ukrytej przemocy. Na porządku dziennym występują na przykład tzw. kary psychiczne (znęcanie emocjonalne).

O znaczeniu młodzieńczego buntu w rozwoju osobowości.

Każdy wcześniej czy później przechodzi przez ten stan, który psychologia określa mianem „młodzieńczego buntu". Rozpoczyna się on mniej więcej ok.

13 roku życia i trwa aż do momentu osiągnięcia pełnej dojrzałości (ok. 18-25 rok życia), chociaż u niektórych pojawia się znacznie później, co wiąże się ściśle z indywidualnym rozwojem emocjonalnym i społecznym, oraz osobowością człowieka. Ten tzw. okres adolescencji jest najbardziej burzliwy, przynajmniej z trzech względów:

-    osiągania przez młodzież bardziej dojrzałych więzi z rówieśnikami,

-    uzyskiwania tzw. niezależności psychicznej od rodziców,

-    kształtowania zainteresowań wartościami estetycznymi i etycznymi. Specyficzne dla tego wieku są kryzysy psychiczne spowodowane błędami wychowawczymi w rodzinie i w szkole. Okres młodzieńczy to odkrywanie wielorakich wartości człowieka i świata. To wiek marzeń, kryzysu i konfliktu, trudnej adaptacji wrastania w życie społeczne. W sferze moralnej następuje zjawisko kryzysu świadomości, zachwiania wielu uznanych norm, zaostrzenia się konfliktów ze światem dorosłych.

Z młodzieńczej wrażliwości, która nie znosi podporządkowania, wynika radykalizm działania. Krytycyzm wobec świata dorosłych sprzyja formowaniu się kontestacyjnych postaw. Tą niezwykłą różnorodność postaw opisuje Maurice Debesse: „Przeciwstawienie się otoczeniu, zwłaszcza środowisku rodzinnemu i szkole, wyraża się w nieposłuszeństwie, a nawet w ucieczkach (...) namiętnie podziwiają osoby, które przyjmują za swoje wzory (kult idoli piosenki) (...) kontakt emocjonalny staje się coraz trudniejszy".

M. Debesse opisuje owe niepokoje wieku dojrzewania jako zjawisko naturalne, jeden z etapów w procesie dorastania, który nie powinien być przyczyną