9657

ten sposób można wyjaśnić jej istotę. Do dzisiaj obowiązują kodeksy cywilne, w których koncepcja ta znalazła swój normatywny wyraz.

Obecnie nie ma dziedziny prawa, w której osobowość prawna nie znajdowałaby zastosowania. Każda z licznych koncepcji wzbogaciła jej istotę, jednak żadna nie wyjaśnia dostatecznie tego zjawiska. Dzisiaj proponuje się definicje podkreślające, że osoby prawne to jednostki organizacyjne złożone z osób fizycznych pewnego majątku mającego zdolność prawną i zdolność do czynności prawnych, które ustawa traktuje jako równe osobom fizycznym . Nie są uważane za jakieś szczególne metafizyczne konstrukcje, ale winny służyć zaspokojeniu interesów jednostek.

Polski kodeks cywilny nawiązuje do normatywnej metody tworzenia osób prawnych i poświęca tej problematyce kilka podstawowych zasad, a odnośnie szczegółów odsyła do ustaw szczególnych.

Wedle innej tradycji wszystkie osoby prawne są uregulowane w kodeksach cywilnych , tak jak we Włoszech i Szwajcarii, albo prawie wszystkie poza spółkami handlowymi, jak to jest w Niemczech.

Wykład III

Osoba prawna

Nasz kodeks przyjmuje inne rozwiązanie, dając kilka przepisów ogólnych, a odsyłając do szczegółowych regulacji rozproszonych w licznych ustawach. Osoby prawne usankcjonowane kodeksem cywilnym spełniają różnorodne i nie skorelowane z sobą funkcje.

O ile istnieje kilka typów jednostek organizacyjnych, takie jak handlowe spółki kapitałowe, stowarzyszenia fundacje, co do której podmiotowości prawnej nigdy nie było wątpliwości, to jednak ustawodawca odnośnie do innych jednostek rzadziej występujących w obrocie, przymiot osobowości prawnej stosuje bardzo przypadkowo.

Możemy wskazać ogromne kompleksy majątkowe i ludzkie, takie jak np. lasy państwowe, które są pozbawione osobowości prawnej i niewielkie jednostki Skarbu Państwa , takie jak Rzecznik Ochrony Ubezpieczonych, które tą osobowość posiadają. Istnieje także wiele agencji Skarbu Państwa, których status jest również nieokreślony.

Podmiotowe prawo do utworzenia osoby prawnej przez osoby fizyczne ma krótką historię. Rozwój prawa to rozwój między monopolem państwa, do tworzenia osób prawnych, a prawem jednostek do poszerzenia form działalności gospodarczej. Pochodną tego procesu są sposoby tworzenia osób prawnych. W tym zakresie podmioty chcące je założyć pozbawione są dowolności i możemy mówić w pełnym zakresie o zamkniętym katalogu osób prawnych.

Przejawy dowolności istnieją jednak w niektórych zagranicznych systemach prawnych, jeśli chodzi o osoby prawne prawa prywatnego.