9706

2

kolegializm. Występował on zarówno w administracji centralnej jak i terytorialnej. Nad jego rozwojem czuwał sam monarcha.

W XVIII wieku, w dobie Oświecenia, na czoło motywów uzasadniających konieczność utrzymania absolutnej formy rządów wysunięta została zasada utylitaryzmu zapewniająca poddanym dogodne warunki dla wzrostu ich pomyślności i zamożności. Istniał pogląd, iż monarcha powinien sprawować władzę absolutną nie dlatego, że otrzymał ją od Boga, ale dlatego że jest głową państwa. Zatem monarcha powinien w swym działaniu powinien kierować się przede wszystkim dobrem państwa i jego mieszkańców. Wszystko to, co monarcha czyni dla dobra państwa powinno być uznawane przez poddanych za słuszne i sprawiedliwe.

Cechą monarchii absolutnej było skupienie całej władzy państwowej w rękach jednostki czyli monarchy i oparcie jej na centralizmie biurokratycznym. Jako władca suwerenny monarcha absolutny posiadał pełnię władzy w państwie, której z nikim nie dzielił.

Poza tradycyjnymi uprawnieniami, tj. wojskiem, skarbem i sądownictwem, monarchowie absolutni przejęli kontrolę nad administracją lokalną, gospodarką, Kościołem, a także wychowaniem młodzieży. Do zadań monarchów absolutnych należało tworzenie nowych praw pisanych, czyli kodeksów.

Monarchia absolutna dążyła do zupełnego podporządkowania sobie spraw wyznaniowych, poddani musieli wyznawać religię monarchy, jako religię państwową. Do władcy absolutnego należała w zasadzie cała władza ustawodawcza, dążono do unormowania przepisami całego życia społecznego.

Kryzysu monarchii absolutnej należy się dopatrywać w postępujących przemianach gospodarczych torujących drogę kapitalizmowi. Monarchia absolutna utrzymała się dłużej w państwach, gdzie rozwój gospodarczy był powolniejszy np. w Prusach i Austrii. Państwa te w XVII wieku wkroczyły na drogę reform w duchu racjonalnych idei Oświecenia i dlatego zyskały miano monarchii oświeconych. Były to reformy, które zmierzały do ograniczenia poddaństwa, kodyfikacji prawa kaniego, wprowadzenia tolerancji religijnej, nie miały jednak na celu osłabienia władzy monarchy ani likwidacji feudalizmu.