100169

1. Bezpodstawne wzbogacenie.

Juryści epoki republikańskiej głosili zasadę, źe nwaia domagać się od Kogoi.zwtaiij.ęgo, ęę» aialazło sig \i

nieoo 7 nieahMTnei DrzVCZVnv.

Bezpodstawne wzbogacotie jakiejś osoby musiało pierwotnie następować przez nieuzasadnione nabycie prawa własności. W następnym etapie zaczęto udzielać powództwa również w takich przypadkach, gdy wzbogacenie polegało na nabyciu jakiegoś prawa. Pławo rzymskie nie wykształciło tu jednolitych zasad dla wszystkich poszczególnych przypadków bezpodstawnego wzbogacana, lecz dla poszczególnych jego rodzajów wprowadzało sukcesywnie odrębne codictiones. Oto niektóre:

condiclio i n debili - służyło do zwrotu niaiależnego świadczenia, przy omyłkowej zapłacie dhigów nieistniejących. Zwrotu niaiależnego świadczona można było dochodzić za pomocą tego typu condiclio. Była ona skuteczna tylko wtedy, jeżeli zostały spełnione następujące wymogi:

•    nastąpiło przesunięcie majątkowe (dalio) w celu umorzona oznaczonego długu

•    rzekomy dhig w rzeczywistości nie istniał, nawet jako obligatio naiuralis

•    strony były błędnie przekonane o istnieniu długu

Jeżeli spełniający świadczenie wiedział, że shig nie isUiieje, jego świadczone mogło być poczytane za darowiznę; jeżeli przyjmujący’ wiedział, że przyjmuje coś co mu się nie należy, dopuszczał się kradzieży i odpowiadał jak za kr adzież.

condiclio ob rem dali - służyło do dochodzona zwrotu rzeczy, którą oddano na własność (dalio) na podstawie umowy o świadczenie wzajonne. jeżeli kontrahent nie dotrzymał przyrzeczona (przy schematach: do ul des albo do ul facias w kontraktach nienazwanych)

condiclio ob lurpem causam - służyło do zwrotu świadczona dokonanego dla osiągnięcia celu niemoralnego

condiclio ob iniuslam causam - wnoszono przeciw osobie, która uzyskała przysporzone majątkowe w wyniku czytuiości przez prawo zakazanej, ale mimo to w pełni skutecznej

condiclio sine causa - obejmowała przypadki nietypowe, za pomocą tego condiclio dochodzono zwrotu wzbogacana uzyskanego „bez przyczyny".