100176

1. Dowody w procesie kognicyjnym

Postępowaniem dowodowym kierował sędzia, którego zadaniem było należyte wyjaśnienie okoliczności spraw)', na podstawie dowodów przedstawionych przez strony. Niektórzy autorzy mówią o wprowadzeniu tzw. legalnej teorii dowodów, polegającej na narzuceniu sędziami sztywnych reguł dotyczących ich ocaiy. Chodziło tu o przeciwdziałanie niaidolności i nadużyciom sądów. Wzrosło znaczenie dow'odów z dokumentów i ograniczono zaufanie do dowodów' z zeznań świadków. Dokumenty publiczne oraz te. co do których nastąpiło potwierdzenie icłi autentyczności nic dopuszczały przećiwdowodów. a w szczególności z zeznali świadków. W odniesieniu zaś do zeznań świadków konsty tucja Konstantyna Wielkiego, pozbawiła mocy dow'odowcj jednego świadka. Stąd w średniowieczu parcmia „Jcdai świadek to żadai świadek". Także opinie biegłych były oceniane jak zeznania świadków.

Do roli świadka dowodowego ograniczała się przysięga stron. Swoistym środkiem były także interrogationes in iure. Były to pytania zadawane przez sędziego stronom łub przez jedną ze stron drugiej, dotyczące wszelkich okoliczności spraw)’. Udzielane odpowiedzi polegały ocaiie sędziego jak inne dowody. Kontroli sędziego podlegało także pizyznanie przez stronę określonego faktu.