100519

SYTUACJA NA ZIEMIACH POLSKICH U PROGU XX WIEKU:

Zabór rosyjski- Represje po powstaniu styczniowym oprócz konfiskaty paru tysięcy majątków, przyniosły masowe zsyłki na Syberię. Car Aleksander II przystąpił do likwidacji odrębności Królestwa Polskiego. Dekretem z 1865r. językiem urzędowym stał się język rosyjski. Krajem rządzili generał-gubernatorzy. Zamknięto Szkołę Główną, zastępując ją uniwersytetem rosyjskim. W szkołach wprowadzono język rosyjski; do roku 1869 tylko religia nauczana była w języki polskim. Po powstaniu styczniowym nastąpiły również zmiany w układzie sił społecznych, co nie wydarzyło się w przeciwieństwie do powstania listopadowego. Rząd carski przeprowadził reformy uwłaszczeniowe w 1864 roku. Ukazy uwłaszczeniowe obejmowały wszystkie kategorie chłopów. Ich treścią było przekazanie całej ziemi faktycznie posiadanej przez chłopów na ich własność oraz skasowanie powinności na rzecz dworu z tytułu użytkowania gruntów. System poddańczo- gruntowy uległ ostatecznej likwidacji. Te reformy stanowiły również akt polityczny, mający na celu pozyskiwanie polskich chłopów oraz pobudzenie konfliktu między dworem a wsią. Na rozwój wielkiego przemysłu pod zaborem rosyjskim składało się rozszerzenie rynku wewnętrznego (po uwłaszczeniu chłopów), rozbudowa sieci kolejowej, zniesienie barier celnych między Królestwem Poskim a cesarstwem rosyjskim. Powstały trzy wielkie ośrodki przemysłowe wokół Łodzi, Warszawy i Dąbrowy Górniczej. Ponadto w zaborze rosyjskim zmalał odsetek ludności szlachetnego ulegali rusyfikacji

Zabór pruski- represje wobec uczestników powstania trwały aż do amnestii w 1866 r. Otton van Bismarck, premier a potem kanclerz pruski, z względów politycznych (on chciał zając ziemie należące do niemieckiej dynastii, Szwabii lol i przeszkadzał mu w tym katolicyzm państw południowych i poczucie odrębności Polaków) postanowił osłabić pozycję Kościoła katolickiego. Taka polityka nazywana była Kulturkampf (walka o kulturę). Na ziemiach niemieckich polegało to na podporządkowaniu państwu Kościoła katolickiego, natomiast na ziemiach polskich była to walka z polskością i ich katolicyzmem. Państwo polskie zaczęto germanizować-jedynym językiem nauczania był niemiecki; powołano Komisję Kolonizacyjną, mającą na celu wykupowanie ziem z polskich rąk. Na samym początku XX wieku, odebrano Polakom prawo nauki religii w języku polskim. W 1901 r. miał miejsce strajk we Wrześni, wywołany ukaraniem chłostą dzieci które odmówiły modlitwy po niemiecku. Na ziemiach polskich pod zaborem pruskim rozwinął się przemysł i rolnictwo. Przeobrażenia ekonomiczne doprowadziły do ukształtowania się klasy robotniczej, którą szacowano na pół miliona osób. W skałd burżuazji nie wchodzili na ogół Polacy. Kontynuowano natomiast założenia pracy organicznej i pracy u podstaw.

Zabór austriacki- Austria po przegranej wojnie z Prusami w 1866 r. została usunięta ze Związku Niemieckiego, powstała monarchia dualistyczna Austro-Węgry. Galicja uzyskała względną autonomię-działał Sejm Krajowy, zagwarantowane zostały prawa nauczania, język polski był dozwolony w szkolnictwie i administracji. W 1871 powołano między innymi Akademię Umiejętności, dzięki czemu nastąpił rozwój szkolnictwa wyższego. Sytuację gospodarczą w Galicji cechuje trudne położenie chłopów. Chłopi za uwłaszczenie płacili zwiększonym podatkiem gruntowym.