103279

firmie pełniejsze rozeznanie możliwości sprzedaży na nowym rynku. Konieczne więc staje się zbadanie otoczenia (2) ekonomicznego, które odzwierciedla stan gospodarki danego kraju i informuje o dochodach konsumentów. Do głównych czynników otoczenia ekonomicznego zalicza się:* poziom rozwoju gospodarczego (określany najczęściej przez produkt krajowy brutto czy dochód narodowy na jednego mieszkańca);* tempo wzrostu gospodarczego;* inflację;* wahania kursu walutowego.

Na decyzje przedsiębiorstw o rozpoczęciu lub rozszerzaniu działalności za granicą może wpływać poziom integracji ekonomicznej danego kraju z innymi państwami. Najczęściej wymienia się pięć form współpracy między krajami 1. Strefa wolnego handlu obejmuje państwa, które zniosły wobec siebie ograniczenia związane z wymianą handlową. Wiąże się to ze zniesieniem ceł oraz częściowym lub całkowitym usunięciem barier pozataryfowych (np. kontyngentów). Przykładem takiego porozumienia, do którego należą Stany Zjednoczone, Kanada i Meksyk, jest NAFFA (North American Free Trade Agreement).2.

Unia celna jest rozszerzeniem strefy wolnego handlu o wspólną, zewnętrzną taryfę celną dla państw trzecich, nienależących do unii. Porozumienia w formie unii celnej podpisały m.in. kraje Ameryki Południowej, tworząc trzy organizacje: Wspólny Rynek Południa (MERCOSUR), Wspólny Rynek Ameryki Środkowej (CACM) oraz Wspólnotę Andyjską.3. Wspólny rynek jest kolejnym stadium integracji ekonomicznej, w którym oprócz towarów możliwy jest swobodny przepływ usług, siły roboczej i kapitału. Aby ułatwić swobodny przepływ tych czynników, kraje członkowskie koordynują niektóre elementy polityki gospodarczej czy społecznej.

4. Unia ekonomiczna (gospodarczo-walutowa) to rozwinięcie idei wspólnego rynku o ujednoliconą politykę monetarną i fiskalną oraz harmonizacja polityki społecznej. Do pełnej unii ekonomicznej bardzo szybko zbliża się Unia Europejska (w zasadzie jest to jedyne ugrupowanie na świecie o tak wysokim poziomie integracji).5. Unia polityczna to unia ekonomiczna rozszerzona o unifikację systemów prawnych oraz polityki zagranicznej i wewnętrznej wszystkich państw członkowskich.

Otoczenie (3) polityczno-prawne obejmuje wiele czynników, które firma musi wziąć pod uwagę przed wejściem na rynek zagraniczny. Ocenie powinna przede wszystkim podlegać trwałość jego systemów politycznego i prawnego. Działalność najbardziej utrudniają przedsiębiorstwom nagłe i nieoczekiwane zmiany ustaw, uchwał i rozporządzeń. Częste zmiany w przepisach prawa mogą wynikać m.in. z niestabilności sceny politycznej w danym kraju, zmian rządu czy wyborów parlamentarnych. Wydaje się więc uzasadnione jednoczesne rozpatrywanie czynników politycznych i prawnych.Elementy otoczenia polityczno-prawnego wyznaczają formalną dostępność poszczególnych rynków narodowych dla firm zagranicznych, w tym wpływają na swobodę wyboru strategii wejścia na rynek, strategii marketingowych oraz na kształt wykorzystywanych narzędzi marketingu. Duże znaczenie ma tutaj zakres, w jakim rządy państw mogą kontrolować czy ograniczać działania zagranicznych inwestorów oraz zachęcać lub zniechęcać obcy kapitał do wejścia i obecności na danym rynku narodowym.

Wfejście na rynki zagraniczne wiąże się z ryzykiem politycznym, czyli ryzykiem strat wynikających ze zmian polityki rządowej. Poziom tego ryzyka jestodmienny dla różnych krajów, choć na pewno jest niższy dla państw o tradycyjnie stabilnych systemach politycznych. Można uznać, że poziom ryzyka politycznego jest odwrotnie proporcjonalny do poziomu rozwoju gospodarczego poszczególnych kr ajów (im słabiej rozwinięty kraj, tym większe ryzyko polityczne).

Na ryzyko polityczne składają się:* ryzyko utraty własności (lub kontroli) nad aktywami zainwestowanymi za granicą, spowodowane np. konfiskatą, wywłaszczeniem, nacjonalizacją;* ryzyko operacyjne odnoszące się do bieżących działań firmy za granicą (np.