Teoria dysonansu poznawczego w ujęciu Festingera i Aronsona
Dysonans poznawczy to popęd albo poczucie dyskomfortu, pierwotnie definiowane jako konsekwencja utrzymywania dwóch lub więcej niezgodnych ze sobą elementów poznawczych, następnie określany jako konsekwencja zaangażowania się w działanie, które jest sprzeczne z koncepcją siebie jako osoby przyzwoitej I rozsądnej. Przykład palaczy- dysonans powodują dwa sprzeczne elementy poznawcze: wiedza o tym, że palą i wiedza o tym, że palenie papierosów może być przyczyną poważnych problemów zdrowotnych.
Tutaj przydają się mechanizmy racjonalizacji- oto sposoby radzenia sobie z dysonansem poznawczym:
• Dodanie jakiegoś elementu, który jest zgodny z naszym sądem
• „Słodkie cytryny"- np. uwznioślanie cierpienia
• „Kwaśne winogrona”- obrzydzanie czegoś dobrego, ale niedostępnego
• Powiedzieć to znaczy uwierzyć- wypowiadanie sądu, którym się nie zgadzamy, powoduje, że się do niego przekonujemy
• To, jak wykonujemy zadania- tak ustawiamy zadania, żeby wygrać
• Zdystansowanie od osoby, która zagraża samoocenie
• Ustawienie hierarchii zadań kluczowych I mało ważnych, by uniknąć konfrontacji zagrażającej samoocenie.
Skutecznym sposobem redukcji powstałego dysonansu jest przekonanie samego siebie. Ze twoje zachowanie nie było wcale tak nieuzasadnione i niegodne człowieka takiego jak ty.