104553

Koncepcja rozgraniczenia filozofii i teologii - teologia buduje na podstawie objawienia, filozofia wyłącznie na zasadach rozumu. Nawet gdy traktują o tych samych prawdach, każda traktuje inaczej.

NAUKA O BYCIE

Substancje i uniwersalia. Według świętego Tomasza nie jest bezpośrednio znany umysłowi ludzkiemu ani Bóg. ani dusza, ani istota rzeczy materialnych, ani żadne prawdy ogólne. Dane są mu tylko rzeczy jednostkowe. One muszą więc służyć jako punkt wyjścia dla wszelkiego poznania. Rzeczy jednostkowe, i tylko ona są substancjami, czyli samoistnymi bytami. Natomiast uniwersalia to powszechniki - istnieją one ale tylko w łączności z jednostkowymi rzeczami, istnieją w substancjach, skąd mogą być wyabstrahowane przez umysł, ale same substancjami nie są. Mogą mieć trojaka postać:

1.    Powszechnik może być zawarty w substancji jednostkowej, której istotę stanowi - to ituwersale in re. zwane także przez Tomasza powszechnikiem bezpośrednim.,

2.    Powszechnik może być wyabstrahowany przez umysł: jest to uniwersale past rem, które Tomasz nazywał też refleksyjnym.

3.    Powszechnik niezależny od rzeczy - uniwersale antę rem - jest on ideą w umyśle Bożym, wzorem wedle którego Bóg stworzył świat reabry.

Składniki bym -

1.    Złożone są istoty i istnienia Istotą każdej rzeczy jest to. co wspólne jej gatunkowi i zawarte w definicji Istota Boga jest taka. ze implikuje jego istnienie. Natomiast istota rzeczy stworzonych istnienia nie implikuje. Z istot tych nie wynika, że muszą ismieć. Człowiek czy kamieii istnieją nie dzięki swej istocie ale dzięki jakiemuś innemu czynnikowi. I w tym leży zasadnicza różnica między Bogiem a stworzeniem. Stąd Bóg jeden jest bytem koniecznym (musi istnieć bo to leży w jego istocie) i niezależnym (istnieje z własnej natury), a stworzenie jest bytem przypadkowym i zależnym (bo istnienie nie leży w jego naturze). Stąd też Bóg jest bytem prostym, a stworzenie złożonym, bo składa się przynajmniej z istoty i istnienia.

2.    Istota substancji cielesnych jest znów złożona z formy i materii. Różnica między światem duchowym a cielesnym - co cielesne składa się z formy i materii, co zaś jest czysto duchowe posiada tylko formę.

NAUKA O BOGU

Tomasz dał 5 dowodów na istnienie Boga:

1.    Z istnienia mchu wnosi, że istnieje pierwsza przyczyna ruchu

2.    Z niesamoistności świata wnosi, że istnieje istota samoistna będąca przyczyną świata

3.    Z przypadkowości rzeczy wnosi, ze istnieje poza nimi istota konieczna

4.    Z faktu że istnieją istoty różnej doskonałości wnosi iż ismieje istota najdoskonalsza

5.    Z powszechnej celowości przyrody wnosi że istnieje istota najwyższa, rządząca przyrodą a działająca celowo.

Wszystkie te dowody są typu kosmologicznego. Wszystkie opierają się na założeniu, że szereg przyczyn nie może iść w nieskończoność, lecz musi istnieć przyczyna pierwsza.

Przymioty Boga:

Tomasz był zdania że 1) własności Boga można poznać rozumem; 2) że wszakże rozum ludzki nie może poznać ich wprost, lecz tylko pośrednio, drogą „negacji" lub „eminencji" - czyli bądź przez zaprzeczenie, bądź przez nieskończone wzmożenie własności istot skończonych; 3) że istotą metafizyczną Boga jest samoistność. Bóg jest jedynym bytem który istnieje sam przez się. wszystkie inne są bytami zależnymi.

Bóg nie ma aiu początku aiu końca, jest wieczny, jest niematerialny, jest bytem prostym, nie ma dla mego rodzaju i przez to nie może być definiowany.

NAUKA O ŚWIECIE

Stosunek Boga do świata jest stosunkiem stwórcy do stworzenia.

Tomistyczne pojęcie stworzenia:

I. Świat został stworzony z niczego