stosunek św. Augustyna do dóbr doczesnych jest instrumentalny, należy się posługiwać nimi, a nie im ulegać,
niewola pochodzi z prawa ludzkiego, a nie z natury,
państwo to bicz Boga dla ludzi - obowiązek posłuszeństwa państwu wynika z woli bożej.
Jan z Salisbury: -człowiek powinien iść za wskazaniami natury,
wszystko co jest- jest tworem Boga (najwyższego twórcy), natury lub człowieka (który tworząc imituje naturę),
państwo jest także imitacją natury: stanowi bowiem organizm z harmonijnie skoordynowanymi członkami,
duszą jest kler, głową- monarchia, sercem- senat,
ostatecznie wszystko w polityce musi być zgodne z planem bożym, bo to Bóg jest twórcą natury i ludzkiego rozumu naturalnego- teoria orgamicystyczna.
• Xll-Xlll w.- dualizm, równorzędność władzy świeckiej i duchownej,
• Teoria papalizmu- papież zdobył pełnię władzy,
• XIII w.- nurt hierokratyczny- odrzucił równorzędność władzy świeckiej i duchownej; ich zdaniem papież może wykonywać władze świecką bezpośrednio, w każdym wypadku a nie tylko wyjątkowo,
• Ideologia plebejska- pojawili się pustelnicy i wspólnoty esemickie, programem było oj dobrowolne ubóstwo,
• Awerroizm- wiary nie można przekształcić w naukę. Teoria wieczności świata, czasu i rodzaju ludzkiego. Odrzucano dogmat zmartwychwstania ciał i nieśmiertelności duszy. Szczęście ludzie mogą znaleźć tylko w życiu doczesnym. Odrzucono indywidualizm czloweka- człowek partycypuje tylko w zbiorowej duszy rodzaju ludzkiego.
Bóg stworzył świat i wszystko co istnieje łączy się w porządku hierarchicznym,
Państwo- społeczność doskonała, bo dostarcza ludziom wszystkiego co potrzeba w życiu doczesnym. Każde państwo jest suwerenne,
Najwyższą jedność świata realizuje sąd boży,
Podstawową zasadą porządku naturalnego jest hierarchia,
Najlepsza forma rządów to monarchia, potrzeba silnej władzy króla.
Wpływ reformacji na wyobrażenia społeczne i polityczne: -XV- XVI w. To okres gdzie kluczową rolę grały opozycyjne nastroje wielkich klas społecznych przeciw materialnej i politycznej potędze Kościoła,
-już w XV w. Nasiliły się protesty przeciw ekslduzywności i przywilejom kleru, rozmiarom dóbr martwej ręki oraz finansowej eksploatacji uprawianej przez kurię papieską,
-reformacja ujawniła również potężny ładunek treści narodowych,
-głosiła protesty przeciw potężnym daninom na rzecz Kościoła,
-krytykowała często obcy narodowo skład hierarchii duchownych,
-krytykowała sprzedawanie przez kurie beneficjów duchowych oraz kumulowanie godności duchowych przez ludzi nie dbających o duszpasterstwo,
-nie do zniesienia stawały się więzy zależności od Rzymu dla władców narodowych monarchii, co w szczególności było widoczne na terenie rozbitych politycznie Niemiec,
-głównym postulatem reformacji było założenie, iż wiara jest sprawą bezpośredniego kontaktu z Bogiem. Do tych zaś celów nie jest potrzebna rozbudowana hierarchia Kościoła i jej wszystkie dobra.
Reformacja była ważna, bo:
1. Doszło do rozbicia konstelacji chrześcijańskiej, gdy chodzi o reformację okazało się, że jest demoralizująca pod tym względem, bo spójność jest pozorna, namnożyły się szkoły, okazało się, że pismo może być interpretowane w wiełu kwestiach odmiennie, a świat chrześcijański nie stanowi już jedności. Ten rozpad i jego skutki są już niemożliwe do odwrócenia.
2. Wojna religijna to wojna ideologiczna, nie jest klasyczna, gdzie walczą imperia i możliwy jest kompromis np. poprzez oddanie ziemi W przypadku wojny religijnej takiego kompromisu być nie może, bo walczy się o prawdę, jest to wojna o ostateczne racje. Zostaną wyciągnięte wnioski, które leżą u podstaw kształtowania się społeczeństw liberalnych.