104752

Przemiany społeczno-polityczne na Węgrzech 1918-1919 roku Temat nr 14

•    etap burżuazyjno-republikański rewolucji:

o narodowy aspekt węgierskich opcji politycznych stwarza potrzebę utworzenia niezależnego państwa węgierskiego o przyczyny wybuchu:

■    przedłużająca się wojna

•    X-XI 1918 - powrót żołnierzy i jeńców z frontu wschodniego przyniosły ze sobą bunty i nastroje rewolucyjne

■    gdy król Karol przyjechał do Debreczyna orkiestra odegrała hymn austriacki zamiast węgierskiego - wybuchły oznaki niezadowolenia i szowinizmu narodowego

•    w XI w Budapeszcie rozpoczęły się starcia pomiędzy lojalistami i niepodległościowcami pod przywództwem Mihalego Karoli

■    w XI1918 utworzono Komunistyczną Partię Węgier z przybywających z Rosji komunistów zaczęli oni odbierać głosy socjaldemokracji

•    utworzono Radę Narodową z premierem Mihalim Karolim na czele, który po abdykacji Karola został prezydentem

■    rozpad całej monarchii austro-węgierskiej

o pojawił się problem aprowizacji społecznej, który dał poparcie radykałom o w kraju dało się odczuć zawód z powodu obarczenia Republiki Węgierskiej konsekwencjami przegrania wojny przez Austro-Węgry o na mocy zobowiązań państw Ententy postanowiono okroić terytorialnie wieloetniczne Węgry:

•    oddanie 70% terytorium

•    Dobrudza

•    Siedmiogród

•    etap kom mistyczny rewolucji

o w III 1919 do dymisji podały się demokratyczne struktury w proteście przeciw żądaniom Ententy

o socjaldemokraci doprowadzili do uwolnienia komunistów z więzień i 15-20 III utworzyli z nimi koalicyjny rząd rewolucyjny o rząd ogłosił utrzymanie dotychczasowych granic, co przysporzyło mu poparcia konserwatystów i ziemian

o nacjonal-bolszewizm -komunistów poparło wojsko, a oficerowie wstąpili do czerwonej armii

o nad krajem zawisło niebezpieczeństwo obcej interwencji o komuniści szybko zdominowali nową Socjalistyczną Partię Węgier i na czele Węgierskiej Republiki Rad stanął komunista Bela Kun o komuniści próbowali przeprowadzić reformy, w tym odmienną niż w Rosji reformę rolną - zracjonalizowano ziemię, nie rozdzielając jej między chłopstwo o nie udało się rozwiązać kwestii narodowej - nikt nie pomyślał o suweralizacji kraju, nadaniu mniejszości praw

o mimo osłabienia rewolucji przeprowadzoną reformę mieszkaniową, pensjową - nikt nie zastanawiał się nad ich ekonomicznymi skutkami o rozwój aparatu terroru

o V-VI 1919 - przejściowe sukcesy armii węgierskiej, na froncie słowacki utworzono nawet Słowacką Republikę Rad

o VII 1919 - zmasowany atak z północy (Czechosłowacja), wschodu (Rumunia) i południa (Ententa) załamał armię węgierską, której nie mogła pomóc armia radziecka

o 1 VIII 1919 do Budapesztu wkroczyli Rumuni, koniec istnienia Węgierskiej Republiki Rad