106158

Paradygmat EFEKTU STROOPA

Istotą efektu jest utrudnienie w przetwarzaniu bodźców niespójnych w porównaniu z bodźcami spójnymi

-    zahamowanie dobrze wyuczonej czynności i zastąpienie jej inną niewyuczoną

-    efekt interferencji

Osoby badane czytają słowa spójne lub niespójne albo nazywają kolor atramentu użyty do napisania słów spójnych lub niespójnych. Czytanie słów zwykle wymaga mniej czasu niż nazywanie kolorów, ponieważ jest czynnością silnie zautomatyzowaną. Jeśli chodzi o nazywanie kolorów czynność ta jest zwykle znacznie dłuższa w przypadku słów niespójnych w porównaniu ze spójnymi.

Procesy automatyczne nie są całkowicie balistyczne

siła automatyzmu zależy od proporcji bodźców

np. można zredukować efekt Stroopa zmniejszając liczbę kolorów

Modyfikacje zadania Stroopą:

a)    Stroop emocjonalny - nazywanie koloru jakim napisano słowo kojarzące się z lękiem albo rzeczami lub sytuacjami o negatywnym zabarwieniu emocjonalnym

b)    Stroop rozproszony - nazywanie koloru obiektu występującego w towarzystwie wyrazu oznaczającego zupełnie inny kolor

c)    Stroop figuralny - nazywanie figury stanowiącej tworzywo, a ignorowanie figiry głównej, osoby badane widzą figurę zbudowaną z innych figur

d)    Stroop kierunkowy - badani mają za zadanie reagować za pomocą odpowiedniego klawisza kursora klawiatury na strzałkę pokazującą kierunek przeciwny niż klawisz

Teoria rywalizacji egzemplarzy (Logan) <teoria przypadków>

uwzględnia możliwość kontroli procesów automatycznych, które mają właściwości:

-    są autonomiczne (uruchamiane i wykonywane nieintencjonalnie)

• detekcja bodźca powodi^e przywołanie informacji deklaratywnych i proceduralnych

-    można je wykorzystywać intencjonalnie (kontrola do momentu uruchomienia reakcji motorycznych)

-    dostępność do pamięci długotrwałej

-    brak introspekcyjnej świadomości przebiegu

-    bezwysiłkowość

Najważniejszym konstruktem tej teorii jest pojęcie egzemplarza- reprezentacja bodźca (S) i sposobu reakcji (R).

Egzemplarz przechowywany jest w postaci wiedzy trwałej

Pojawienie się bodźca może spowodować jeden z dwóch sposobów przetwarzania informacji

-    zastosowanie ogólnego algorytmu (automatyczna procedura)

-    znanego z przeszłości sposobu poradzenia sobie z bodźcem (kontrolowane przetwarzanie)

Egzemplarze podlegają procesowi nabywania -* pojawienie się bodźca powoduje zapis w pamięci

-* odmienne pojawienie się tego samego bodźca powoduje ukształtowanie się odrębnej reprezentacji egzemplarzowej

-* gromadzenie egzemplarzy jest tożsame z nabywaniem wprawy

-» początkowe efekty gromadzenia egzemplarzy gwałtownie skraca czas reagowania, dalsze ćwiczenia skracają go w coraz mniejszym stopniu

Nabywanie wprawy jest związane z wtórna automatyzacją Automatyzmy związane są z dostępnością egzemplarzy

Dzięki automatyzacji uwalniane są zasoby systemu, które można przeznaczyć na wykonywanie innych zadań, co przyspiesza i większa poprawność reagowania, redukuje efekt przetargu między poprawnością a szybkością

Efekt przetargu między szybkością a poprawnością

z presją czasową

im płytszy poziom analizy bodźców tym szybszy i mniej poprawny proces selekcji informacji, na głębokich poziomach przetwarzania informacji analizy selekcyjne są znacznie bardziej złożone, wymagają więcej czasu, ale w konsekwencji są bardziej poprawne