107522

prowadzenia przedsiębiorstw. W związku z tym inwestowanie w produkcję oraz zatrudnianie nowych pracowników było znacznie utrudnione. Polityka Nowego Ładu sprawiła, iż naturalne przywrócenie gospodarki do stanu sprzed Wielkiego Kryzysu trwało znacznie dłużej.

2.    polityka narodowosocjalistycznej III Rzeszy Niemieckiej w latach 30. XX wieku

3.    plan Marshalla w państwach Europy Zachodniej

Plan Marshalla (nazwa użyta przy wprowadzaniu w życie, oficjalna nazwa ang. European Recovery Program) - plan USA mający służyć odbudowie gospodarek krajów Europy zachodniej po II wojnie światowej, obejmujący pomoc w postaci surowców mineralnych, produktów żywnościowych, kredytów i dóbr inwestycyjnych.

Program pomocy był realizowany przez 4 lata, od kwietnia 1948 do czerwca 1952. W tym czasie przekazano około 13 miliardów dolarów (co najmniej 107 mld. dolarów według obecnych cen) w postaci pomocy technicznej i ekonomicznej, aby wesprzeć odbudowę gospodarek krajów europejskich, które dołączyły do Organizacji Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC).

Bezpośredni wpływ Planu na tempo wzrostu gospodarczego gospodarek Europy Zachodniej, m.in. poprzez odbudowę zasobów kapitałowych czy projekty inwestycyjne, oceniany jest jako niewielki, natomiast podkreśla się efekty pośrednie poprzez wzrost wydajności pracy czy odbudowanie zaufania inwestorów dzięki ustabilizowaniu finansów publicznych i zwrotowi ku gospodarce rynkowej. Przez kolejne dwie dekady wiele regionów Europy Zachodniej doświadczało niespotykanego wcześniej wzrostu i dobrej koniunktury.

Plan Marshalla był jednym z pierwszych impulsów do integracji europejskiej.

Qbszarynieol>lgte_Pianem_Marslialla

Duża część świata zniszczona II wojną światową nie uzyskała pomocy z Planu Marshalla. Jedynym znacznym zachodnioeuropejskim krajem wyłączonym z programu była Hiszpania Francisco Franco, która nie brała udziału w II wojnie światowej. Po wojnie obrała drogę samowystarczalności, kontroli walutowej i limitów, która nie przyniosła większych sukcesów.

Eiropa Wschodnia nie otrzymała pieniędzy z Planu Marshalla, ponieważ rządy kontrolowane przez Moskwę odrzuciły propozycję przystąpienia do programu otrzymując w zamian niewielką pomoc od Sowietów. Jako odpowiedź na Plan Marshalla Sowieci utworzyli Radę Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG). Członkowie RWPG oczekiwali od ZSRR ropy naftowej; w zamian dostarczali maszyny, wyposażenie, produkty rolnicze, przemysłowe i dobra konsumenckie. Odbudowa gospodarcza na wschodzie Europy odbywała się znacznie wolniej niż na zachodzie, a Gospodarki nie doznały pełnej odbudowy w okresie komunistycznym, czego wynikiem była gospodarka niedoboru i przepaść pomiędzy zamożnością zachodu i wschodu. Finlandia, która nie przystąpiła do Planu Marshalla i musiała wypełnić duże reparacje w stosunku do ZSRR. odbudowała swoją gospodarkę do poziomu sprzed wojny w 1947. Do połowy 1948 produkcja przemysłowa w Polsce, Węgrzech, Bułgarii i Czechosłowacji nieco przewyższyła poziom przedwojenny. We Francji, która otrzymała miliardy dolarów z Planu Marshalla, poziom przychodu per capita powrócił po poziomu przedwojennego w 1949.

Kanada, podobnie jak USA. doznała niewielkich zniszczeń wojennych i w 1945 była jedną z największych gospodarek świata. Gospodarka kanadyjska w większym stopniu niż amerykańska opierała się na handlu z Europą, przez co przeżywała kłopoty po wojnie. W kwietniu 1948 Kongres USA przyjął postanowienie, ze środki pomocowe mogą być wykorzystane do zakupu dóbr kanadyjskich. Postanowienie to ochroniło kanadyjską gospodarkę, otrzymała ona ponad miliard dolarów w pierwszych dwóch latach realizacji planu. Było to dużym kontrastem w stosunku do sytuacji Argentyny (której gospodarka w dużym stopniu opierała się na eksporcie produktów rolniczych do Eiropy), ponieważ kraj ten został celowo wyłączony z udziału w Planie Marshalla ze względu na różnice polityczne pomiędzy USA a prezydentem Juanem Peronem. Uszkodziło to argentyński sektor rolniczy i pomogło w krótkim czasie doprowadzić do kryzysu gospodarczego w tym kraju.

Efekty planu Marshalla- podsumowanie:

Amerykański plan Marshalla skutecznie pomógł powojennej Eiropie. leżącej w gruzach i pogrążonej w długach, odsuwając widmo kolejnej światowej wojny, której zarzewiem mogłyby się stać konflikty w Eiropie. Wzrost produkcji przemysłowej krajów objętych planem w stosunku do wskaźników przedwojennych wyniósł blisko 35%, wzajemnej wymiany handlowej o 70%. Spośród tych krajów dzięki pomocy niezwykle intensywne ożywienie gospodarcze zaczęły przezywać Włochy i Niemcy Zachodnie. Jednym z wielu istotnych czynników była rola rządów europejskich. To właśnie one. w porównaniu z czasami przedwojennymi w większym stopniu uczestniczyły bezpośrednio w życiu gospodarczym. Dzięki ich inicjatywie przeprowadzano nacjonalizację określonych gałęzi gospodarczych, przedstawiały plany gospodarcze. Obok roli poszczególnych administracji państw, duży udział w działalności gospodarczej miały przedsiębiorstwa prywatne.

4.    kontrolowana przez państwo powojenna odbudowa gospodarek Japonii, Republiki Chińskiej (Tajwanu) i Korei Południowej.

5.    gospodarka w Unii Europejskiej

6.    częściowa nacjonalizacja gospodarki w Argentynie w latach 30. i 70.

7.    częściowa nacjonalizacja gospodarki w Meksyku w latach 60. i 70.

8.    interwencjonizm państwowy w Brazylii w latach 70.

9.    interwencjonistyczna polityka rządów kontrolowanych przez Indyjski Kongres Narodowy, w Indiach latach 50. 60. i 70.

Podsumowanie