107908

Przebieg transkrypcji u Eucaryota

■    Rozpleceme krótkiego odcinka dwumciowej helisy DNA - konieczne jest remodelowanie jej struktury. Histony H3 muszą zostać zacetylowane przez HAT (enzym ten przesuwa się po DNA, acetyluje histony az do chwili, gdy trafi na kompleks towarzyszący promotorowi).

■    .W obrębie promotora znajduje się TATA box (miejsce bogate w adeniny i tyminy), które rozpoznawane jest przez czynnik transkrypcyjny TF II D. Obok przyłączają się pozostałe czynniki transkrypcyjne i polimeraza RNA. Czynniki transkrypcyjne mają za zadanie prawidłowo "ustawić" fjolimerazę RNA. pomagaja w rozdzieleniu 2 nici i uwalmaja ją z promotora w momencie rozpoczęcia transkrypcji.

^a Istnieją sekwencje, które wiążą się z białkami regulatorowymi (represorami hamującymi

transkrypcję lub aktywatorami powodującymi ją). Wiążą się one ze specyficznymi sekwencjami DNA (silansjerami I enhanseraml). które mogą znajdować się daleko od promotora - DNA tworzy pętlę, dzięki której oddziaływują one z kompleksem czynników transkrypcyjnych i polimerazy RNA. Białka regulatorowe działają w zespołach (kontrola kombinatoryczna) - np. brak jednego z wielu powoduje brak transkrypcji, a 1 inhibitor może hamować wiele procesów.

■    W obecności wszystkich potrzebnych białek jeden z czynników transkrypcyjnych fosforyluje polimerazę. Wtedy enzym uwalnia się z kompleksu i rozpoczyna trankrypcję.

■    Powstaje fragment RNA połączonego z DNA (ale szybko się odłącza). W efekcie trankrybowany DNA wygląda jak choinka (bo proces zachodzi w wielu miejscach).

Dojrzewanie pre-mRNA:

■    W wyniku transkrypcji powstaje RNA zawierające zarówno sekwencje kodujące (eksony). jak i niekodujące (introny) - transkrypt pierwotny.

■    Modyfikacja końca 5' - powstawanie tzw. czapeczki (7-metyloguanozyna na początku transkryptu).

■    Modyfikacja końca 3' • powstawanie ogona poliA (poliadenylacja, osłania to ostatnie sekwencje). Za kodonem stop znajdują się sekwencje informacyjne (3‘ UTR = untraslated region), mogą mieć powinowactwo np. do białek motorycznych (dzięki temu mRNA może byc transportowany do określonych miejsc w komórce i dopiero tam powstają białka).

■    Splicing - usuwanie intronów odbywa się w specles. Introny zawierają krótkie sekwencje będące sygnałami do ich usuwania. Dołącza się kompleks białek i snRNA (snRNP = smali nuclear nbonucleoprotein). Fizycznie zbliżają one do siebie końce intronów, tworzą z niego "lasso", które odpada i ulega degradacji. Końce eksonów łączą się. RNA działa jak enzym!!! Eksony mogą źle się złożyć - to jeden z mechanizmów ewolucji! Z tego samego genu w zależności od warunków (np. typu komórki) mogą powstawać różne białka (alternatywny splicing).