109383

W połowie XVIII w. następuje wyraźny odwrót od bujnego baroku i kapryśnego rokoka. Znana jest zasada, że faza artystyczna, która przeżyła swą użyteczność, albo związek z tematem wygasa w ciągu kilku dekad. Jest to bardzo przypadkowe, że style te skończyły się tak nagle. Z bardziej rzeczowymi i wyraźnymi imperiami obejmującymi teraz polityczną władzę, Europa zwróciła się ku bardziej wstrzemięźliwej architekturze klasycznej.

Jednym z powodów była zmieniająca się atmosfera polityczna w Europie od początku XVIII w. osiągając szczyt w czasie rewolucji francuskiej 1789, która zdawał się prowadzić architektów i ich klientów do poszukiwania w ich budynkach takiej ciągłości i znaczenia, których barok nie mógł dostarczyć. Z drugiej strony barok rozwinął się tylko w pewnych krajacłi, a wraz ze zmianą równowagi władz, architektura uprzywilejowana przez takie kraje jak Francja i protestanckie Niemcy została teraz zastąpiona przez ich własną. Jednak decydującym czynnikiem w zerwaniu z barokiem był świeży entuzjazm, który znalazł wyraz w modnych gustach tego czasu.

Klasycyzm dzielimy na trzy fazy o niezbyt wyraźnych granicach i różnicach. Pierwsza faza, zwana we Francji stylem Ludwika XVI (Louis XVI), trwa mniej więcej do końca XVIII w. Drugą związaną z panowaniem Napoleona I, nazywamy stylem Cesarstwa (empire). Ten kierunek zanika dość nagle we Francji po upadku Napoleona (1815r.) i nastaniu reakcyjnych rządów Burbonów. Poza Francją empire trwa jeszcze dość długo i rywalizuje z fazą trzecią, neoklasycyzmem, zwanym też klasycyzmem XIX.

Architekturę klasycyzmu określa grecka lub rzymska fasada świątynia z trójkątnym przyczółkiem i kolumnowym portykiem. Z mianem „klasycyzmu” kojarzą się takie cechy, jak monumentalizm, osiowość i surowe, pozbawione dekoracji formy, a także „szlachetna prostota i spokojna wielkość”, które niemiecki badacz starożytności Johann Joachim Winckelmann stawiał za ideał. Jeśli chodzi o kiyteria stylowe, klasycyzm uchodził za ucieleśnienie rozsądnej, racjonalnej architektury i odzwierciedlenie nowego, opartego na rozumie porządku społecznego.

Panteon w Rzymie (118 r-126 r.) Marcus Agrippa