i w następstwie wywoływać odwrotny skutek do pierwotnie dobroczynnych zamierzeń.
Na treść tej książki składają się: teorie, wyniki badań i poglądy wielu znawców tej dziedziny, a także nasze przemyślenia wynikające z wieloletnich obserwacji i doświadczeń. Powstała ona z inspiracji chorych, leczonych przez nas. którzy uważali, że po zakończeniu kuracji są pozbawieni dalszego ciągu, niejako drogowskazu pozwalającego im postępować właściwie. Za to „wymuszenie” składamy im tutaj podziękowanie, dedykując całość naszego wysiłku wszystkim potrzebującym, a więc tym, którzy już chorowali, chorują i tym, którzy mogą zachorować.
☆
Książka składa się z dwóch części: poznawczej i praktycznej. Ich uzupełnieniem jest słownik terminów wiążących się ściśle z medycyną, a także pojęć przystosowanych, mających wybiórcze znaczenie w kontekście naszych rozważań. Wykorzystanie konstrukcji znaczeniowej pewnych nazw, określeń i metafor, podporządkowane zostało stylistyce tej książki, której treść - z racji jej przeznaczenia - charakteryzuje się doborem słów o zaletach hasłowych i propagatorskich. Dodatkowe informacje znajdą Czytelnicy w opisach rycin, które tym samym uwypuklają i rozbudowują treść.
Czytelnikom naszym należy się jeszcze usprawiedliwienie, dotyczące - niejako - personifikacji kręgosłupa, często wykorzystywanej w tekście. Otóż ujęcie takie służyło przede wszystkim nadaniu odpowiedniej rangi poruszonym zagadnieniom spondylologicznym, a nie miało na celu wyodrębnienia (z całego ustroju) kręgosłupa i jego czynności, co byłoby naruszeniem prawdy anatomicznej i fizjologicznej. W wielu miejscach tej książki dajemy liczne dowody wierności podstawowej nauce o człowieku i zasadzie całościowego traktowania tych problemów. Tę pozorną dwojakość rozumienia rzeczy wprowadziliśmy świadomie, nawiązując również do pointy zawartej już w samym tytule tej książki.
Umieszczony na stronach tytułowych wizerunek antycznej rzeźby dyskobola ma potrójną symbolikę. Obserwując pełną dynamiki pozycję dyskobola, można z łatwością wyobrazić sobie zaangażowanie kręgosłupa w momencie poprzedzającym rzut; życie dostarcza wiele podobnych pod względem mechanicznym sytuacji, nadmiernie obciążających kręgosłup. Sam dysk nasuwa porównanie z krążkami międzykręgowymi, czyli tymi elementami anatomicznymi kręgosłupa, które potocznie nazywamy dyskami; uszkodzenie krążków międzykręgowych - dysków - jest bodajże najczęstszą chorobą kręgosłupa, objawiającą się nagminnie bólami krzyża. Starożytne pochodzenie rzeźby kojarzy się z faktem, że te niezmiernie przykre i często długotrwałe dolegliwości - zwane postrzałem, lumba-
9