109517

> Składnik surowca - podofilotoksyna.

Składniki te powodują silne podrażnienie błony śluzowej przewodu pokarmowego, a przy wydalaniu także nerek Kilka kropli olejku sawinowego stanowi dawkę trującą (10 g. szczytów pędów lub 0,2 - 1,0 g olejku).

TUJA

Olejek tujowy jako główny składnik zawiera keton terpenowy - tujon i wiele związków terpenowych, takich jak pinen, kamfen i inne.

Działanie toksyczne tego zespołu składników polega na tym, że działają one przede wszystkim miejscowo drażniąco pizy zetknięciu się ze skórą i błoną śluzową.

Bardzo duże dawki olejku mogą wywołać poronienia i ciężkie uszkodzenia narządów miąższowych, co może prowadzić do śmierci.

GLIKOZYDY

•    Są to wytwarzane przez rośliny substancje, zawierające w budowie chemicznej cukry powiązane z innymi związkami organicznymi (tzw. aglikon), biosyntetyzcwanymi w tkankach.

•    Wiązanie aglikonu z cukrami - proces detoksykacji substancji szkodliwych dla tkanek rośliny.

■ W zależności od chemicznego charakteru aglikonu glikozydy są zaliczane do następujących grup: glikozydy fenolowe, nasercowe, saponinowe, kumarynowe, flawonoidowe, antocyjanowe, irydoidowe, sterolowe, gorczyczne, cyjanogenne, antraglikozydy, glikoalkaloidy.

Gatunki roślin zawierające toksyczne glikozydy to:

>    Naparstnica purpurowa

>    Naparstnica wełnista

>    Konwalia majowa

>    Miłek wiosenny

>    Płochowiec pospolity - oleander

>    Kruszyna pospolita

>    Mydlnica lekarska

>    Kąkol polny

Naparstnica purpurowa

W całej nadziemnej części rośliny, ale głównie w liściach, występują związki kardenolidowe zaliczane do purpureaglikazydów A i B oraz glikogitalotoksyny.

Najważniejsze i najsilniej działające są aglikony:

>    Digitoksygeniny;

>    Gitoksygeniny

>    Gitaloksygeniny

>    Saponina-digitonina

Związki występujące w naparstnicy działają toksycznie głównie na serce. Zatrucia powodują zmiany rytmu serca, ale także uszkadzają wzrok, wywołują stany niepokoju i wymioty a także mogą prowadzić do śmierci przez wywołanie migotania przedsionkowego i komorowego.

OLEANDER

>    głównym glikozydem występującym w tej roślinie jest olcandryna

>    związek ten dość szybko zwalnia rytm serca, a przedawkowany wywołuje nudności, wymioty, bóle głowy, kolki i biegunkę

>    śmierć w wyniku porażenia akcji serca

>    zatrucia są rzadkie

SAPONINY

>    To grupa związków chemicznych pochodzenia roślinnego należących do glikozydów, któiych masa cząsteczkowa wynosi 600-1500 u. W ich skład wchodzą dwie części: aglikon - sapogenina (sapogenol) i glikon - sacharyd (cukier).

>    Wykazują zdolność obniżania napięcia powierzchniowego roztworów wodnych. Pienią się w wodzie jak mydło (szczególnie dobrze w ciepłej), dlatego organy roślinne bogate w saponiny stosowano jako namiastkę mydła, do prania.

>    Mają działanie lecznicze ale niektóre z nich są truciznami.

>    Saponiny powodują hemolizę czerwonych krwinek. Ponadto ich roztwory mają działanie wymiotne.