109637

• rabarbar kędzierzawy

8.    ośrodek środkowoamerykański (10700 lat BP):

•    dynia olbrzymia (zawiera dużo witaminy A; jadalne kwiaty i owoce)

•    fasola wielkokwiatowa

•    kabaczek

•    patison

•    cukinia

•    papryka roczna

9.    ośrodek eurozachodniosyberyjski:

•    rabarbar kędzierzawy

•    marchew zwyczajna

10.    ośrodek poludniowoamerykański:

•    ziemniaki

•    pomidor

•    fasola zwykła

•    orzech ziemny (orzacha)

Nieznany ośrodek pochodzenia:

•    pasternak zwyczajny

•    brukiew

•    szpinak

Przybliżony wiek (w latach BP) najstarszych znalezisk roślin uprawnych:

•    groch zwyczajny 9000 BP

•    soczewica jadalna 9100 BP

•    ciecierzyca 9100 B P

•    dynia zwyczajna 10750 - 9800 BP

•    kapusta pekińska 8500 - 7000 BP

•    fasola zwykła 7100 - 5500 B P

•    bób 2500 BP

•    rzepa 2500 BP

Historia warzyw i jarzyn na ziemiach Polski:

•    wczesna epoka ielaza (2500 2000 lat wstecz): groch, bób, soczewica

•    epoka telaza/wczesne średniowiecze (1400 - 1300 lat wstecz): rzepa jadalna, ogórek, pasternak, cebula

•    epoka ielaza średniowiecze (700 - 500 lat wstecz): kapusta głowiasta, jarmuż - kapusta jarmuż, pasternak, szpinak

•    epoka ielaza odrodzenie (400 - 300 lat wstecz): kalarepa, kapusta wioska, seler, kalafior, por, szparag (te warzywa przywiozła królowa Bona), buraki naciowe, fasola zwyczajna, dynia

•    epoka ielaza czasy najnowsze (200 -100 lat wstecz): pomidor, papryka, karczochy, cykoria, bakłażan.

Jak długo odżywiamy się roślinami uprawnymi:

•    Azja Zachodnia - 440 pokoleń

•    Ameryka Środkowa - 428 pokoleń

Morfologia warzyw i jarzyn, czyli które części roślin uprawnych są jadane:

•    łodygi

•    pączki

•    korzeń

•    skrócona łodyga