110979

Nabycie i utrata terytorium państwowego.

Terytorium państwowe - sprawowanie przez państwo zwierzchnictwa terytorialnego nad własnym terytorium Sposoby nabycia terytorium państwowego:

I.    Nabycie pierwotne (jeśli państwo nabywa terytorium, które do tego czasu nic pozostawało pod władzą żadnego państwa):

a)    zawłaszczenie ziemi niczyjej (efektywna okupacja) - Okupacja w tej chwili nie ma już większego znaczenia, gdyż cały świat jest już zajęty. Jeśli chodzi o zawłaszczenie ziemi niczyjej ukształtowały się zasad)’: rzeczywistości (dokonanie efektywnej okupacji, faktyczne objęcie danego obszaru w posiadanie, tr aktowanie go jako części swego terytorium i wykonywanie tam władzy suwerennej) i jawności (obowiązek notyfikowania innym państwom o dokonanym zawłaszczeniu)

b)    przyrost - uzyskiwanie terytoriów', np. kosztem obszarów morskich lub zmiany rzeki granicznej, albo powstaje nowa wyspa wskutek wybuchu podwodnego wulkanu (np. islandzka Surtscy) lub prąd morski usypuje tak dirźo materiału wzdłuż wybrzeża, że tworzy mierzeję zamykającą zatokę (co ma powali miejsce w Polsce). Może nastąpić w sposób naturalny (siły przyrody) poprzez zjawiska na wybrzeżu morskim, morzu terytorialnym lub na rzekach granicznych lub sztuczny (działalność człowieka) popizcz budowę na morzu portów, falochronów czy osuszanie części obszaru morskiego

II.    Nabycie pochodne (jeśli państwo nabywa terytorium, które do czasu nabycia należało do innego państwa; nabycie pochodne terytorium przez jedno państwo jest więc utratą terytorium dla państwa drugiego):

a)    cesja terytorialna - mogła przyjmować postać cesji odpłatnej (sprzedaż Alaski, sprzedaż Lucjany) albo cesji wzajemnej (wymiana terytorium - np. polsko-radziecka wymiana terytoriów w 1951 r.). Podstawą cesji jest zawsze umowa międzynarodowa. I państwo nazywane jest cedentem. a II-

ccsjonariuszcm

b)    zasiedzenie - długotrwałe pokojowe korzystanie z terytor ium jako podstawa do uzyskania tytułu prawnego.

c)    plebiscyt - powiązany z cesją, ludność zamieszkująca terytorium decyduje o przynależności państwowej teiytorium (O przynależności państwowej jakiegoś terytorium decyduje głosowanie ludności zamieszkałej na danym obszarze)

d)    zawojowanie (deberacja) - zawładnięcie terytorium przy pomocy siły