111115

Państwa unitarne współcześnie większość istniejących państw; państwa które mimo wewnętrznych podziałów na zewnątrz reprezentowane są przez władze centralną; zobowiązania międzynarodowe obowiązują na terytorium całego państwa

Państwa złożone -» wyróżnia się dwa rodzaje: państwazwiązkowe (federacje - USA, Stany Zjednoczone Meksyku, Austro-Węgry, Rzesza Niemiecka, Szwajcaria, b. ZSRR) i związki państw (konfederacje - obecnie nie występują, przykład historyczna Fblska - Litwa, niektórzy oceniają Wspólnotę Niepodległych fcrństw, ale nie ma jasności w tej kwestii)

Różnica między konfederacją i federacją = kwestia kompetencji międzynarodowych (federacja - części składowe nie mają uprawnień suwerennych, kompetencje międzynarodowe w rękach władz federalnych; konfederacja - oparta na umowie międzynarodowej dot. osiągnięcia wspólnych celów, suwerenność części składowych)

Kłopotliwe w kwalifikacji -> ZSRR, Brytyjska Wspólnota Narodów Szczególne kategorie państw

•    mini państwa w prawie międzynarodowym (państwa karłowate) = państwa o szczupłym terytorium i niewielkiej liczbie ludności (np. Andora, Lichtenstein, Monaco, Mikronezja, Tuvalu); część mini państw przekazała swoje kompetencje suwerenne państwom ościennym, które są gwarantem ich niezawisłości i integralności terytorialnej.

•    państwa wieczyście zneutralizowane = (Szwajcaria, Republika Austrii) w pełni suwerenny podmiot prawa międzynarodowego, który dobrowolnie, w umowie międzynarodowej, zrzeka się pewnych uprawnień przysługujących państwu w zamian za gwarancje wielostronne jego niepodległości politycznej i integralności terytorialnej; należy odróżnić od:

-    neutralności w konflikcie zbrojnym, w przypadku której wystarczy jednostronna deklaracja

-    neutralizacji obszaru (zakaz prowadzenia działań wojennych)

-    neutralności wojennej

neutralność wieczysta -> jest stanem trwałym; niezawisłość polityczna i integralność terytorialna gwarantowana inne państwa (zobowiązanie do obrony); prawo do utrzymywania infrastruktury wojskowej i armii celem wykonywania prawa do samoobrony; nie mogą przystępować do organizacji i sojuszy wojskowych, ani zezwalać na stacjonowanie obcych wojsk lub powstawanie baz na swoim terytorium; w czasie konfliktu zbrojnego mają obowiązki opiekuńcze (ochrona jeńców, rannych, chorych, osób cywilnych)

•    państwa zależne = część uprawnień suwerennych przekazały innemu państwu (protektorowi), ale przekazanie tych uprawnień nie oznacza utraty podmiotowości w prawie międzynarodowym, utraty suwerenności i utraty prawa do regulowania stosunków zewnętrznych (Bhutan jest protektoratem Indii)

fowstenię, j .upadek paisMa

Państwo to twór naturalny, wynika z dążeń ludności zamieszkałej na danym terytorium do jego utworzenia, często pod wpływem zewnętrznym. Występują przypadki powstania państwa jako tworu sztucznego np. Liberia.

Samostanowienie - naturalne dążenie ludności do powstania państwa.

Zasada samostanowienia i równouprawnienia narodu

-    nie została wyraźnie wypowiedziana w KNZ, natomiast pojawia się wśród celów (art. 1 ust 2 KNZ - Rozwijać przyjazne stosunki między narodami, oparte na poszanowaniu zasady równouprawnienia i samostanowienia narodów, i stosować inne odpowiednie środki dla wzmocnienia powszechnego pokoju.)]

1966 samostanowienie pojawia się w Faktach Praw Człowieka;

- formalnie uznana przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w Deklaracji Zasad Prawa Międzynarodowego;

-    potwierdzona w traktatach regionalnych np. Afrykańska Karta F¥aw i Wolności Ludów

- potwierdzona w przypadku powstawania nowych państw np. Deklaracja przyznania niepodległości krajom i ludom kolonialnym z 14 XII 1960 i jej dopełnienie Rezolucja nr 1803 -Stała suwerenność nad zasobami naturalnymi z 14 XII1962

-    może wyrażać się w różnych formach, nie zawsze oznacza niepodległość (stworzenie własnego państwa), kiedy jednak stworzenie własnego państwa wchodzi w grę to może