111155

Międzynarodowa ochrona środowiska naturalnego

Od dłuższego czasu ocltrona środowiska człowieka stała się przedmiotem pow ażnego zainteresowania nie tylko świata nauki, lecz również prawa międzynarodow ego. Powodem tego zainteresowania jest degradacja środowiska człowieka, przybierająca coraz większe i niepokojące rozmiary. Rozwiązywanie problemów związanych z tą chroną na szczeblu poszczególnych państw okazało się wielce niewystarczające. Obecnie wiele z tych problemów stało się przedmiotem poważnej międzynarodowej troski. Zanieczyszczenie powietrza i mór/., globalne cieplenie. zanik warstwy ozonowej, niebezpieczeństwo skażenia substancjami radioaktywnymi, zagrożenie wielu gatunków' fauny musiało wywołać reakcję społeczności międzynarodowej w kierunku radykalnej ochrony środowiska, tj. podjęcia skutecznych środków tej ochrony. Niezbędna okazała się współpraca państw w tym zakresie, choćby z tego powodu, że powstające zanieczyszczenia na terytorium jednego państwa mają często poważny wpływ na terytorium iimych państw. Alarm podniesiony przez świat nauki w pizedmiocie degradacji środowiska ludzkiego w związku z seiią katastrof ekologicznych (np. zatonięcie statku ToireyCanyon w^r 1967 r. wybuch w elektrowni atomowej w Czarnobylu w 1986 r.) stał się dodatkowym impulsem do podjęcia przez społeczność międzynarodową odpowiednich regulacji prawnych.

Prawo międzynarodowa jest podstawowym narzędziem oclirony środowiska w skali międzynarodowej. Oclu ona ta obejmuje już nie tylko powietize, wodę i glebę, ale także np. warunki mieszkaniowe, oclironę przed hałasem czy środowisko kulturalne. Gwałtowny i niekontrolowany rozwój gospodarczy wielu państw' jest jedną z pizyczyn postępującej degradacji naturalnego środowiska człowieka. Środowisko to było i jest nadal wykoizystyw^ie pizez mego instrumentalnie z myślą o zaspokojeniu życiowych potrzeb tylko jednego pokolenia. Porzucono więc koncepcję głoszącą, że degradacja środowiska jest naturalną konsekwencją postępującej industrializacji świata. Biosfera nie zna granic i ta jednostka ekosystemu nadaje międzynaiodow^remu prawu ochrony środowiska cluuakter szczególny.

Zasady:

•    zasady ogólne, które są ekstrapolacją ogólnych zasad prawa międzynarodowego:

S zasada dobrego sąsiedztwa,

S zakaz nadużycia prawa,

•    Zasady szczegółowe dysponowania i użytkowania środowiska naturalnego w świetle prawa międzynarodowego są następujące:

S obowiązek współpracy w dziedzinie środowiska między państwami,

S zasada racjonalności i słuszności stosowana do użytkowania i podziału korzyści,

S obowiązek informowania i konsultacji z państwami, z którymi dzielone są zasoby, w sprawie wszelkich działali wpływających na ich stan normalny,

S obowiązek zawierania umów w przedmiocie ochrony i eksploatacji zasobów,

S wolność badań naukowych służących ochronie środowiska,

S obowiązek ostrzegania i informowania o zdarzeniach niebezpiecznych,

S odpowiedzialność międzynarodowa za zniszczenia i szkody w środowisku,

S obowiązek pokojowego wykorzystania zasobów naturalnych.