111171

Obowiązek pokojowego rozwiązywania sporów międzynarodowych jako zasada prawa międzynarodowego

Zasada pokojowego rozwiązywania sporów ma długa liistorię i łączy się z wykształceniem zasady o zakazie wojny. W 1907 r. do Konwencji haskich wpisano pokojowe rozwiązywanie sporów, np. zamieszczono w niej postanowienia w- sprawie działalności powołanego do życia Stałego Trybunału Rozjemczego - nie wprowadzono jednak jeszcze zakazu wojny. W 1928 r. w ramach LN podjęto Akl pow-szecluiy rozwiązywania sporów, któiy w dalszym ciągu nie zabraniał wojny. W 1933 r. - Pakt Brianda- Kelloga zabronił wojny jako sposobu rozwiązywania sporów. W tym samym roku przyjęto także Konwencję o definicji napastnika. (Według tej definicji za napastnika będzie uznane państwo, które pierwsze popełni jeden z następujących czynów-: wypowiedzenie wojny imieniu państwu; najazd przy pomocy swycli sił zbrojnych na terytorium imiego państwa, nawet bez wypowiedzenia wojny; zaatakowanie przy pomocy swycli sił lado wyciu morskich lub powietrznych terytorium, okrętów lub samolotów imiego państwa, nawet bez wypowiedzenia wojny, poparcie użyczone bandom uzbrojonym, które zorganizowawszy się na jego terytorium, dokonują najazdu na terytorium imiego państwa, jak również odmowa pomimo żądania państw-a najechanego, poczynania na swym własnym terytorium wszystkich będącycli w jego mocy zarządzeń w celu pozbawienia powyższych band wszelkiej pomocy lub opieki; blokady morskiej wybrzeża lub poitów imiego państwa). W okresie międzywojennym intensywnie tworzyło się ius contra M/untpotwierdzone przez Kaitę Narodów Zjednoczonych:

• Rozdział I: określa cele Narodów Zjednoczonych, w tym warunki utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa.

•    Rozdział VI: opisuje uprawnienia Rady Bezpieczeństwa do rozstrzygania sporów.

• Rozdział VII: opisuje uprawnienia Rady Bezpieczeństwa do wprowadzania sankcji ekonomicznych, dyplomatyczny cli i militarnych jak również użycie sił zbrojnych do rozstrzygania sporów.

A w ostatnich latach pokojow-e rozwiązywanie sporów stało się przedmiotem dyskusji w ramach KBWE. ponadto Deklaracja Zasad umieszczona w akcie Końcowym KBWE obejmuje zasadę pokojowego rozwiązywania sporow.

Artykuł 1 KNZ wymienia w-śród celów ONZ łagodzenie lub załatwianie pokojowymi sposobami sporów- lub sytuacji mogących prowadzić do naruszenia pokoju. W związku z tym ZO zobowiązane zostało do zw-iacaiua uwagi RB na sytuacje mogące zaszkodzić międzynarodowemu pokojowi i bezpieczeństwo, a RB zobowiązano do badania każdego sporu i każdej sytuacji, która może doprowadzić do nieporozumień międzynarodowych lub wywołać spór. Rozróżnienie na:

•    spór - jeżeli jeden z członków RB jest stroną sporu, to pizy jego rozwiązywaniu wstrzymuje się od głosu podczas głosowania.

•    sytuacjaktóra może prowadzić do nieporozumień międzynarodowych- nawet jeżeli jedne z członków- RB jest stroną sporu, to nie wstrzymuje się od glosowania..

jest niezwykle istotne.

Do tego dochodzi również pojęcie ..konflikt ', które oznacza, że spór przybrał ostrzejszą formę.

Istotne jest też to. że państwa w celu pokojowego rozwiązania sporu muszą współdziałać.

Zasada pokojowego rozwiązywania sporów wyrażona została w Artykule 2. ust. 3 KNZ. Zgodnie z nią strony nie mogą odwoływać się do siły przy rozwiązywaniu sporów, powinny też powstrzymać się od działali pogarszających stosunki między nimi. Nie ma jednak obowiązku rozwiązywania wszystkich sporów - w świetle KNZ obowiązek ten dotyczy sporów- kwalifikowanych. W związku z tym. że jest to jedna z zasad współczesnego PM, to obowiązuje ona wszystkie państwa., także państwa niebędące członkami ONZ. Co więcej KNZ określa katalog środków- służących rozwiązywaniu sporów-, pozostawia przy tym stronom sporu swobodę ich wyboru.